In deze paragraaf beschrijven we de stand van zaken in 2025 en kijken we vooruit naar 2026.

Landelijke, provinciale en regionale trends en ontwikkelingen

Onderstaand diagram laat zien hoe wonen en werken zich tot elkaar verhouden. De index loopt van 0 (alleen woningen) tot 100 (alleen banen). Uit de meest actuele cijfers blijkt dat in Pijnacker-Nootdorp het aandeel banen sinds 2018 gestegen is van 43,6% naar 46,5% (bron: Waarstaatjegemeente). Door de woninggroei in de transformatiegebieden verwachten we dat het aandeel wonen de komende jaren verder toeneemt.

Uit de meest actuele cijfers blijkt dat het aantal banen per 1.000 inwoners in de leeftijd van 15-64 in de gemeente is gestegen (bron: waarstaatjegemeente). Binnen de glastuinbouw wordt een trend geconstateerd waarbij er een afname is van het aantal banen, maar een groei van toegevoegde waarde (richting 2050) door verdergaande digitalisering en innovaties.

In de tabellen hieronder (bron: waarstaatjegemeente, kamer van koophandel) kan worden afgelezen dat het aantal bedrijfsvestigingen per 1.000 inwoners een stijgende lijn kent. Het absolute aantal bedrijfsvestigingen per 1 januari 2025 bedroeg 7.492. In de onderstaande grafieken is de ontwikkeling van het aantal gestarte en gestopte vestigingen inzichtelijk gemaakt.

Nationaal kader

In 2025 heeft de ministerraad de Ruimtelijk Economische Visie aan de Tweede Kamer aangeboden. Deze visie benadrukt het belang van voldoende, diverse en strategisch gelegen ruimte voor economische activiteiten. Productiviteitsgroei, digitalisering, verduurzaming en regionale samenwerking staan daarin centraal. Het Rijk roept decentrale overheden op om hun ruimtelijk-economisch beleid hierop af te stemmen en tijdig ruimte te reserveren voor bedrijvigheid, in samenhang met nationale en regionale belangen. Deze oproep wordt betrokken bij het omgevingsprogramma aantrekkelijk economisch vestigingsklimaat dat in 2026 wordt opgeleverd.

De economie in Zuid-Holland

In de regio Den Haag groeide het bruto binnenlands product (bbp) met circa 2%. Voor 2025 wordt op landelijk en provinciaal niveau gerekend met een stabiele groei tussen de 1,3% en 1,7% (bron: DNB, CBS, Rabobank).

Ook de arbeidsmarkt blijft in beweging. Het UWV verwacht landelijk een groei van het aantal banen met 0,7% in 2025. In Zuid-Holland blijft sprake van aanhoudende krapte. Voor 2026 voorziet het UWV in regio Haaglanden een beperkte banengroei en een gestabiliseerde arbeidsmarkt, maar met blijvende personeelstekorten. Dit vormt een rem op de groei van bedrijven en hun ontwikkelruimte. Dit heeft een negatieve uitwerking op het ondernemersklimaat, beperktere banengroei en vraagt om regionale samenwerking (campusstrategie MRDH) en afstemming in arbeidsmarktregio’s.

Herstructurering en innovatie glastuinbouw

In 2024 en 2025 zagen we enkele herstructureringen in de glastuinbouwgebieden; de Noordpolder en Kleihoogt. Voor 2026 verwachten we dat enkele bedrijven uit de transformatiegebieden op zoek gaan naar nieuwe vestigingslocaties om hun activiteiten voort te zetten. We faciliteren deze bedrijven waar mogelijk. Herstructurering wordt ingezet om met behoud van het huidige netto areaal het ruimtegebruik te optimaliseren voor toekomstige ontwikkelingen. Zo werken we in 2026 in alle glastuinbouwgebieden verder aan de verduurzaming van het areaal vanuit onze samenwerkingen met Greenport West-Holland en de Warmte Samenwerking Oostland.

Omgevingsprogramma Vitale Glastuinbouwgebieden

Vanuit het omgevingsprogramma Vitale Glastuinbouw wordt scenario twee in 2026 verder uitgewerkt, in samenwerking met de betrokken partijen. Dit scenario richt zich op een toekomstbestendig glastuinbouwgebied met ruimte voor de inpassing van woningen.

Omdat de provincie in het najaar start met de ontwikkeling van haar tuinbouwvisie, is het belangrijk dat wij als gemeente onze koers hierop afstemmen. In het provinciale traject brengen wij de ambities en doelen uit onze omgevingsvisie én scenario twee actief in. De planning van het omgevingsprogramma wordt beïnvloed door dit provinciale proces, maar de oplevering wordt vooralsnog verwacht in 2026. Voor de ontwikkeling van het programma zijn voldoende financiële middelen beschikbaar. Het uiteindelijke programma zal in beeld brengen wat de financiële consequenties zijn en welke keuzes daarbij horen.

Regionale Samenwerking Glastuinbouw

De Glastuinbouwgemeenten Lansingerland, Waddinxveen, Zuidplas en Pijnacker-Nootdorp werken al geruime tijd samen binnen het project Glastuinbouw Oostland. In 2025 lag de focus vooral op de uitwerking van het project Innovatieve Tuinbouwruimte.

Daarnaast is verkend hoe er een leidraad voor omgevingsplannen specifiek voor de glastuinbouw kan worden ontwikkeld. De verwachting is dat deze leidraad en de resultaten van het project Innovatieve Tuinbouwruimte begin 2026 opgeleverd worden. Deze worden betrokken bij het omgevingsprogramma Vitale Glastuinbouwgebieden.

Greenport West-Holland Koers 2025-2030

Voor de periode 2025-2030 is in lijn met de eerder vastgestelde ruimtelijk-economische strategie een nieuw programma vastgesteld met drie centrale ambities:

• Op weg naar een circulaire Greenport

• Een samenhangend en betekenisvol ruimtelijk-economisch cluster

• Een leidende positie in kennis en innovatie

Samen met de betrokken stakeholders wordt hier in de komende jaren verder vorm aan gegeven. De deelname aan de projecten Biobased en het Innovatiepact van Greenport is inmiddels verlengd tot en met 2030. Voor het EnergieAkkoord wordt in 2025 gewerkt aan een verlenging voor de periode 2026–2030.

Huisvesting arbeidsmigranten

In 2026 gaan we verder in gesprek met initiatiefnemers die huisvesting voor arbeidsmigranten willen realiseren. Dit doen we op basis van de beleidsnota huisvesting arbeidsmigranten die tevens in 2026 wordt geëvalueerd.

Meer menging van functies in de centra

In 2025 is de samenwerking met Pijnacker Centrum verlengd en die met de Parade Nootdorp officieel geformaliseerd. Als gemeente hechten we veel waarde aan de samenwerking met ondernemers en vastgoedeigenaren. Zij zijn belangrijke partners in het werken aan toekomstbestendige winkelcentra.

De leegstand ligt per 1 januari 2025 op gemeentelijk niveau boven de frictieleegstand (5%), met 6,9% (winkelvloeroppervlak). In het kernwinkelgebied van Pijnacker Centrum kwamen enkele panden leeg (Ackershof 1 en 2), maar dankzij de inzet van vastgoedeigenaren zijn diverse ruimten opnieuw verhuurd. In de aanloopstraten is er meer leegstand, maar daar kan op basis van het bestemmingsplan functieverandering plaatsvinden. Hier ontstaan initiatieven, zoals functieverandering van detailhandel naar wonen. In de Parade Nootdorp bleef de leegstand rond het niveau van frictieleegstand.

In 2026 werken we samen met ondernemers, vastgoedeigenaren en andere partners om te komen tot een vitaal en aantrekkelijk centrum. Daarbij sluiten we aan bij de uitgangspunten van de Omgevingsvisie, waarin functiemenging en ruimte voor onder meer dienstverlening, cultuur en maatschappelijke voorzieningen centraal staan. Twee- tot driemaal per jaar vindt bestuurlijk overleg plaats met de portefeuillehouder om de voortgang te bespreken en betrokkenheid te borgen.

Versterken economische vernieuwing

In 2026 wordt de visie economisch vestigingsklimaat door het Algemeen bestuur van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH) definitief vastgesteld en wordt er gewerkt aan een uitvoeringsprogramma. Als gemeente hebben we actief bijgedragen aan deze visie, waarin het verbinden van lokale opgaven aan bovenregionale ambities centraal staat. In de visie is gekozen voor meer focus en samenhang, met gezamenlijk inzet op de sterke clusters, waaronder de Greenport en Innovatieve maakindustrie die zich ook in Pijnacker-Nootdorp bevinden. Er wordt geïnvesteerd in een robuust vestigingsklimaat met ruimte voor ondernemen, een sterke arbeidsmarkt en goede bereikbaarheid. De visie sluit goed aan bij de opgaven van Pijnacker-Nootdorp.

Daarom blijven we ook in 2026 actief participeren in de MRDH. We zetten in op het versterken van zowel het lokale als het regionale vestigingsklimaat. Daarbij ligt onze focus op het beter benutten van bedrijventerreinen, herstructurering van de glastuinbouwgebieden, innovatie, sterke en vitale centra, een goed functionerende arbeidsmarkt en toekomstbestendige werklocaties met aandacht voor verduurzaming, klimaatadaptatie en bereikbaarheid. De financiële situatie van de gemeente maakt het moeilijker om regionale bijdragen aan te vragen omdat altijd cofinanciering wordt gevraagd.

In Businesspark Haaglanden werken we samen ten behoeve van het behouden en vestigen van bedrijven en daarmee de werkgelegenheid in de Haagse regio. In 2025 is er een werkalliantie gestart tussen BPH en het Industrieschap Plaspoel Polder (IPP). In een onderzoekende werkvorm (bottom-up) en casuïstiek gedreven gaan deze twee partijen over tot concrete uitvoering van projecten gericht op ‘beter benutten’ en ‘de juiste ondernemer op de juiste plek’. In 2026 moet blijken wat de meerwaarde is voor de betrokken gemeenten en op welke wijze BPH zich verder zal ontwikkelen. De ontwikkeling van Boezemvaart wordt als casuïstiek in deze werkalliantie opgepakt.

Omgevingsprogramma aantrekkelijk economisch vestigingsklimaat

De eerste fase van het omgevingsprogramma ‘Aantrekkelijk Economisch Vestigingsklimaat’ stond in het teken van verdiepend onderzoek naar de lokale economie en het vestigingsklimaat. Deze inzichten vormen de basis voor het vervolgtraject. In het derde kwartaal van 2025 is het instrument ‘omgevingsprogramma’ zelf geëvalueerd; de resultaten en aanbevelingen worden gedeeld met de gemeenteraad en verwerkt in de verdere uitwerking van het programma. Daarnaast stemmen we ons programma af op de nieuwe visies van het Rijk en de MRDH. De oplevering van het omgevingsprogramma wordt voorzien in 2026

Sinds 2016 versterkt Natuurlijk Pijnacker-Nootdorp het imago van de gemeente via citymarketing. We vergroten trots en betrokkenheid van inwoners en ondernemers door lokale activiteiten, evenementen en winkelcentra zichtbaar te maken. In 2025 zijn de website, Uitagenda en nieuwsberichten geactualiseerd en is via social media aandacht besteed aan actuele thema’s en evenementen. Nieuwe inwoners ontvingen het Voordeelmagazine met vouchers en tips om hen te verbinden met het lokale aanbod.

Vanaf 2026 zijn er minder middelen beschikbaar voor citymarketing. Daarom wordt de focus verlegd naar nieuwe inwoners van de gemeente. We richten ons op twee basisactiviteiten; de website en social media van Natuurlijk Pijnacker-Nootdorp en het Voordeelmagazine. In 2026 brengen we de website onder binnen de gemeentelijke website, hierdoor kunnen we efficiënter omgaan met onze middelen. Het Voordeelmagazine wordt geactualiseerd met aandacht voor economische thema’s zoals circulair ondernemen, de ondernemersprijs en ‘Koop lokaal’.

Samenwerking onderwijs en bedrijfsleven

In 2026 wordt de samenwerking tussen het onderwijs en het bedrijfsleven in de regio Oostland voortgezet (SOB). Deze samenwerking wordt door alle betrokken partijen niet alleen als wenselijk, maar ook als noodzakelijk beschouwd voor een toekomstbestendige arbeidsmarkt. De programmamanager SOB coördineert het stage-aanbod en de vraag naar stages, organiseert bedrijfsbezoeken en bedrijvendagen. Beide gemeenten, de partners uit het bedrijfsleven en het onderwijs zijn tevreden met de huidige opzet en continueren de afspraken (inclusief de financiële bijdragen) tot 2028 (zie ook programma 5).

Nog steeds is er sprake van personeelskrapte in verschillende sectoren. Samen met ondernemers en regionale partners, zoals het Werkgeversservicepunt Zuid-Holland Centraal, ondersteunen we uitkeringsgerechtigden en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt via het plan van aanpak Werken, werken aan en meedoen. Initiatieven zoals ‘praktijkleren' versterken hun positie door praktijkverklaringen en doorstroom naar een MBO-diploma mogelijk te maken. Ook binnen inburgeringstrajecten werken we nauw samen met onderwijs en taalscholen. Met de opening van het Regionaal Werkcentrum, inclusief inlooppunten in Pijnacker en Nootdorp, is een belangrijke stap gezet in de ondersteuning van inwoners en werkgevers. In 2026 wordt dit verder uitgebouwd. Voor het Regionaal Werkcentrum zijn regionaal voldoende middelen beschikbaar (zie programma 7).

Herstructurering en verduurzaming glastuinbouwgebieden

Vanuit het huidige beleid ligt de focus ligt op duurzame, groene en kwalitatieve werklocaties. Door te investeren in herstructurering en revitalisering, versterken we de lokale economie en arbeidsmarkt. De vraag naar bedrijfskavels blijft hoog, terwijl het regionale aanbod beperkt is. Ook in Pijnacker-Nootdorp is de ruimte schaars. Daarom zetten we samen met MRDH, BPH en de provincie Zuid-Holland in op beter benutten van bestaande bedrijventerreinen. Het gebiedsgerichte omgevingsprogramma Boezem beschrijft het toekomstprofiel en ontwikkelacties voor een toekomstbestendig bedrijventerrein, met focus op beter ruimtegebruik, verduurzaming en bereikbaarheid. Een van de acties is de verkenning van Boezemvaart.

In 2026 wordt de verkenning van Boezemvaart, gefaciliteerd met subsidie van de MRDH, opgeleverd. In samenwerking met BPH en het Industrieschap Plaspoelpolder (IPP) zijn gesprekken gevoerd met het ondernemersbestuur en circa 30 individuele ondernemers. Deze verkenning brengt kansen, risico’s en financiën in beeld hoe Boezemvaart ruimtelijk ingezet kan worden om de ruimte op de Boezem beter te benutten en de toekomstbestendigheid van het terrein te versterken. In 2025 zijn nieuwe bedrijfskavels verkocht, waarmee nieuwe banen zijn gecreëerd in Pijnacker-Nootdorp.

Accountmanagement

Ook in 2026 zetten de accountmanagers zich in voor de ondernemers van onze gemeente. Zo signaleren we trends en ontwikkelingen, krijgen we zicht op initiatieven, verbeteren we de dienstverlening aan ondernemers en werken we samen met ondernemers aan de grote transities zoals bijvoorbeeld verduurzaming en digitalisering. Ondernemers hebben daarmee een toegankelijk aanspreekpunt bij de gemeente.

Economisch Overleg Oostland

Het Economisch Overleg Oostland, samen met de gemeente Lansingerland en VNO-NCW, wordt in 2026 gecontinueerd. In 2025 vonden er twee bijeenkomsten plaats, waarbij onderwerpen zoals energietransitie, omgevingsprogramma glastuinbouw en arbeidsmarkt aan de orde zijn geweest.

Ondernemersfonds

In 2025 is, op initiatief van het Ondernemersfonds, een externe evaluatie gestart. Deze evaluatie dient als input voor het besluit dat de gemeenteraad uiterlijk eind 2026 moet nemen over de mogelijke voortzetting van het fonds. Het college zal hiervoor een voorstel aan de raad voorleggen.