Het onderhoud van het openbaar groen, de speelvoorzieningen en de waterwegen gebeurt planmatig op basis van beheerplannen. In de informatienota van september 2025 hebben we de raad geïnformeerd over de financiële tekorten die er op ons afkomen. Zie hiervoor de toelichting op pagina 48 in programma 3.

De Leefbaarheidsmonitor laat vanaf 2009 een stijgende waardering zien van de inwoners van onze gemeente voor hun woon- en leefomgeving. Dat geldt specifiek ook voor het aanbod en het onderhoud van de speelvoorzieningen en de groenvoorzieningen. De laatste jaren is de waardering gelijk gebleven en voor de groenvoorzieningen licht gestegen.

Water en klimaatbestendig

De komende jaren werken we eraan dat water wordt vastgehouden waar het valt. Neerslag valt niet alleen in het openbare gebied, maar ook op de gronden van inwoners en bedrijven. Het is daarom belangrijk om samen op te trekken. Het Programma Water en Klimaat 2021-2024 is een gezamenlijk beleidsplan met het Hoogheemraadschap van Delfland, inclusief uitvoeringsprogramma. Dit programma is ook voor 2026 nog geldend. In 2026 doen wij opnieuw mee aan het NK Tegelwippen. Verder starten wij in 2026 met het nieuwe omgevingsprogramma Klimaatbestendige gemeente. Hierin verwerken we de resultaten van de uitgevoerde stresstesten zoals voor hittestress, wateroverlast en droogte. Voor dit omgevingsprogramma zijn financiële middelen beschikbaar.

In 2025 is de nota 'Natuur op de Kaart' geactualiseerd met het Omgevingsprogramma Groen in en om de Kernen. Hierin staat het beleid en de maatregelen vanaf 2026. In juni 2025 is het ontwerp Omgevingsprogramma ter inzage gelegd voor de inspraak. Het ontwerp is via een informatienota aan de raad gestuurd. De vaststelling van het definitieve Omgevingsprogramma door het college is eind 2025 gepland.

In het buitengebied levert de realisatie van het Weidevogelkerngebied Zuidpolder van Delfgauw een belangrijke bijdrage aan de natuur in onze gemeente. Hiervoor zijn al de nodige stappen gezet, waaronder een ruilverkaveling, zodat een aaneengesloten gebied is ontstaan. Het project voeren we uit met de provincie Zuid-Holland, Staatsbosbeheer en het Hoogheemraadschap van Delfland. In het najaar van 2024 is de uitvoering van de inrichtingsmaatregelen gestart. De werkzaamheden zijn in 2025 afgerond. Voor het beheer vanaf 2026 is een samenwerkingsovereenkomst gesloten met Staatsbosbeheer. Voor het beheer zijn tot en met 2027 pachtovereenkomsten gesloten met lokale agrarische bedrijven voor het weidevogelbeheer. In 2026 worden de eigendommen van de provincie Zuid-Holland in het weidevogelkerngebied in eigendom en beheer overgedragen aan de gemeente.

Dierenwelzijn

Het beleid Dierenwelzijn is opgenomen in het Omgevingsprogramma Groen in en om de Kernen. Hierin bepalen wij welke maatregelen wij nemen vanaf 2026. Verder is in 2025 een nieuwe overeenkomst gesloten met de dierenambulance Den Haag. Met de wildopvang Haaglanden en vogelopvang De Wulp zijn eerder overeenkomsten gesloten voor de periode 2023-2026. In 2026 worden deze overeenkomsten uitgevoerd en geactualiseerd. Dit is in lijn met het amendement bij de Kadernota 2026 om de opvang tot en met 2029 te financieren. Verder is het gemeentelijk Ganzenbeheerplan vastgesteld voor de aanpak van de overlast door vooral uitheemse ganzensoorten. De uitvoering hiervan is gestart in 2025 en wordt vanaf 2026 structureel opgepakt. We voorzien hierin geen aanvullende kosten.

Om de kernen ligt ruim 2.200 hectare buitengebied. Dat is ruim meer dan de helft van het totale gemeentelijk grondgebied. Daarvan is ongeveer 1.030 hectare natuur- en recreatiegebied. Dat is ruim 26% van het grondgebied van onze gemeente (bron: CBS). Dit geeft onze inwoners, en die van omliggende gemeenten, veel mogelijkheden om te bewegen in de groene ruimte.

Recreatieve voorzieningen groene buitengebied

In 2025 is verder gewerkt aan de afronding van het project de Groenzoom. Het gaat om twee projecten:

1. Aanleg van het fietspad Molenlaan. Hiervoor is de voorbelasting van de grond aangebracht en de watergang grotendeels gegraven. In 2025 is het bestek gemaakt voor de asfalteringswerkzaamheden. De planning is om begin 2026 deze werkzaamheden uit te voeren. Hierna worden de groenvoorzieningen aangebracht.

2. Aanleg van de recreatieve verbinding Groenzoom-Balij. Dit is een deelproject van het project Katwijkerlaan (totale herinrichting). Het deelproject wordt gefaseerd aangelegd. Fase 1 betreft de inrichting van de fietsverbinding Reesloot tot de Katwijkerlaan als een nieuwe fietsstraat. Verder omvat deze fase de aanleg van de ecologische zone (deel Reesloot tot Katwijkerlaan). Fase 2 betreft het aanbrengen van de definitieve brug over de Reesloot/ Katwijkerlaan en een veilige verbinding over de kruising. Deze fase loopt mee met de werkzaamheden aan de Katwijkerlaan zelf en is voorzien in medio 2027.

In het gebied Dobbeplas en Laakweg (Balijbos) zijn in 2025 op vijf locaties nieuwe wandelverbindingen gerealiseerd (kwaliteitsimpuls). Hiermee zijn deze gebieden onderling en met het omliggende gebied beter verbonden. Daarnaast is in 2025 de toiletvoorziening bij de Dobbeplas vernieuwd.

Staatsbosbeheer werkt met de Ontwikkelagenda Balij-Bieslandsebos (2024). Deze agenda geeft de aanpak om de recreatieve waarde en de natuurkwaliteit van De Balij-Bieslandsebos en de Dobbeplas te vergroten. Het bevat korte en lange termijn maatregelen. Staatsbosbeheer werkt in 2026 aan een plan om de natuurkwaliteit in en rond het Krekengebied in het Bieslandsebos te verbeteren. Voor deze activiteiten zijn voldoende middelen beschikbaar.

Beheerverantwoordelijkheid groene buitengebied

In het groene buitengebied werken we samen met partners zoals Staatsbosbeheer, het Hoogheemraadschap en de provincie Zuid-Holland. Onze gemeente beheert onder andere:

• Dobbeplas en Wandelbos Laakweg (Buytenhout): Staatsbosbeheer voert het beheer uit. Voor 2026–2029 is een nieuwe samenwerkingsovereenkomst gesloten. De provinciale subsidie voor de Dobbeplas daalt van 80% naar 40%. In de Kadernota 2025 is hiervoor € 75.000 extra opgenomen. Een overgangsregeling biedt tijdelijke compensatie.

• Recreatiegebied Ruyven: Beheer via reguliere groen- en waterbestekken.

• Weidevogelkerngebied Zuidpolder: Beheer samen met provincie en Staatsbosbeheer op basis van een beheerplan. Ook de Groene Keijzer valt hieronder.

• De Groenzoom: Gezamenlijk beheer met Lansingerland, op basis van beheerplannen en afspraken met de Beheercombinatie en het Gebruikersplatform.