Demografische gegevens

Voordat we ingaan op de inhoudelijke stand van zaken, staan we eerst stil bij enkele demografische gegevens. Die zijn belangrijk voor de behoefte aan onderwijshuisvesting en andere maatschappelijke voorzieningen. We analyseren daarom regelmatig de woningbouwplanning en beoordelen de gevolgen daarvan. We laten jaarlijks nieuwe leerlingenprognoses opstellen op basis van de actuele woningbouwplanning. Volgens de woningbouwplanning per 1 januari 2024 streven we naar start bouw van 425 nieuwe woningen in 2025.

Uit de prognoses voor het primair onderwijs van 2024 blijkt dat het aantal leerlingen in de kern Nootdorp de komende jaren daalt van 1.300 leerlingen in 2025 naar 1.174 in 2030. Hierbij is nog geen rekening gehouden met de ontwikkeling van het Dwarskadegebied. Het leerlingenaantal in Delfgauw blijft in diezelfde periode vrijwel stabiel en schommelt tussen de 673 en 659 leerlingen. De kern Pijnacker krijgt de komende jaren, zoals bekend, te maken met een lichte groei van het aantal leerlingen. In 2025 gaat het om 3.104 leerlingen tegenover 3.266 in 2030.

De gemeente Pijnacker-Nootdorp is een gemeente met veel jongeren. Het aantal jongeren in de leeftijd van 4-18 jaar gemeentebreed vlakt langzaam af. Voor de kern Pijnacker is de komende jaren echter nog sprake van groei. Onderstaande grafieken tonen de demografische ontwikkeling.

De bestuurlijke taken van het openbaar onderwijs in onze gemeente vallen onder verantwoordelijkheid van Stichting Scholengroep Holland. Deze stichting heeft in onze gemeente vier openbare basisscholen: de Bonte Tol en het Dalton kindcentrum in Pijnacker, de Meander in Delfgauw en Omnia in Nootdorp. De Scholengroep heeft een strategisch beleidsplan voor de periode 2024-2028. De begroting en jaarrekening van de Scholengroep Holland zijn in orde.

Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs Pijnacker-Nootdorp

De gemeente is verantwoordelijk voor (nieuwe) huisvesting van scholen in het primair onderwijs, voortgezet onderwijs en speciaal onderwijs. Schoolbesturen zijn verantwoordelijk voor het onderhoud van het schoolgebouw. Afspraken over de bekostiging van schoolgebouwen zijn vastgelegd in de Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs Pijnacker-Nootdorp 2015. De bekostiging is gebaseerd op de normvergoeding van de VNG. De normvergoeding wordt jaarlijks geïndexeerd volgens het advies van de VNG.

Scholen en kinderopvangorganisaties, samenwerkend in (Integrale) Kindcentra (IKC)

De afgelopen jaren zijn er zowel op het gebied van huisvesting als inhoudelijk goede stappen gezet met het IKC-beleid.
Op huisvestingsgebied zijn er inmiddels vier (integrale) kindcentra opgeleverd: Dalton kindcentrum Pijnacker, kindcentrum Vlinderboom, kindcentrum Schatkaart en kindcentrum Casa. Er zijn nog drie plannen voor realisatie van (integrale) kindcentra in uitvoering (zie volgende alinea). In 2022 hebben wij samen met de schoolbesturen en kinderopvangaanbieders die betrokken zijn bij ons IKC-beleid een tussenevaluatie uitgevoerd.
Hieruit kwam naar voren dat de inhoudelijke samenwerking tussen onderwijs en kinderopvang achter bleef bij de realisatie van de (integrale) kindcentra. Onze focus lag en ligt daarom op het verbeteren van de inhoudelijke samenwerking. Dit doen we door het IKC-beleid te integreren in de Lokaal Educatieve Agenda (LEA), om zo vanuit één verenigd spoor te werken aan de ontwikkeling van onze kinderen en jongeren. De LEA bevat een visie op het versterken van de pedagogische basis. De LEA en het IKC-beleid zijn op zo’n manier met elkaar vervlochten dat ze elkaar versterken in de beweging naar een wijkgerichte aanpak, waarbij vraaggericht gekeken wordt naar waar behoefte aan is. Dit past bij de uitgangspunten van het IKC-beleid om per wijk en per (integraal) kindcentrum te kijken hoe de samenwerking het beste vormgegeven, gefaciliteerd en gestimuleerd kan worden. In de LEA kerngroepen en in het bestuurlijk overleg is de samenwerking tussen onderwijs en kinderopvang een vast agendapunt geworden. In 2025 continueren wij deze aanpak.

Integraal Huisvestingsplan Kindcentra (IHPK)

Begin 2023 is het Integraal Huisvestingsplan Kindcentra 2023 vastgesteld. Het IHPK bouwt voort op de Visie op samenwerking onderwijs en kinderopvang en geeft een actueel beeld van de onderwijshuisvestingsplannen uit het IKC uitvoeringsprogramma. In het IHPK 2023 zijn onze visie op huisvesting onderwijs en opvang en onze beleidsambities opgenomen, die wij samen met de besturen onderwijs en kinderopvang hebben geformuleerd. In 2023 heeft de Rijksoverheid stappen gezet om het opstellen van een integraal huisvestingsplan verplicht te maken voor gemeenten. Naar verwachting treedt de wet in 2025 in werking. In afwachting van de inwerkingtreding van de wet en de eisen die aan een integraal huisvestingsplan gesteld worden, gaan we in 2025 aan de slag om het bestaande IHPK verder te ontwikkelen, zodat het aan de eisen van de wet voldoet.

Pijnacker

In het laatste kwartaal van 2024 is het onderwijscluster aan de Groen van Prinstererlaan in Pijnacker-Noord opgeleverd en in gebruik genomen. Het onderwijscluster bestaat uit de (integrale) kindcentra Schatkaart en Casa en een voorziening voor het bewegingsonderwijs. Met de verhuizing van Casa naar de nieuwe locatie in Pijnacker-Noord ontstaat er ruimte in het scholencomplex Koningshof voor school voor speciaal basisonderwijs (SBO) Prinsenhof.

In Klapwijk is na de zomer gestart met de permanente bouw voor de Mariaschool en de kinderopvang ter vervanging van de tijdelijke huisvesting. Oplevering is gepland in het tweede kwartaal van 2025.

Van schoolbestuur Scholengroep Holland (SGH) is een aanvraag ontvangen voor uitbreiding van het Dalton kindcentrum Pijnacker met tijdelijke voorzieningen, in verband met de groei van het aantal leerlingen van de Tweemaster. Met het schoolbestuur zijn we in overleg voor een passende oplossing. We kijken hierbij ook naar leegstand elders in de kern Pijnacker.

In Pijnacker-Centrum is uitbreiding van de Beatrixschool voorzien. Deze uitbreiding betreft de realisatie van vijf permanente lokalen (o.a.) ter vervanging van de vier tijdelijke lokalen. De voorbereiding voor de uitbreiding is in het derde kwartaal van 2024 gestart. De oplevering en ingebruikname zijn voorzien in het derde kwartaal van 2025. Gedurende de vervanging van de vier tijdelijke lokalen worden de leerlingen gehuisvest aan de Acacialaan in de 'oude' Casalocatie.

Met schoolbestuur SKOP en kinderopvangaanbieder SkippyPepijn zijn wij in gesprek over het verder vorm geven van kindcentrum Keizerskroon in MFA Het Nest en kindcentrum Joseph(school) in Pijnacker-Noord.

Nootdorp

In Nootdorp is sprake van vervangende nieuwbouw van kindcentrum de Regenboog, als onderdeel van het project 'Hart van Nootdorp'.
Het kindcentrum, gevormd door de Regenboogschool en kinderopvangaanbieder SkippyPepijn, krijgt nieuwbouw in plaats van renovatie van het oude gebouw. De Regenboog maakt nu samen met SkippyPepijn gebruik van de oude locatie van de Winde aan de Sytwinde (dependance) en de locatie aan de Koningin Julianastraat (hoofdlocatie). De nieuwbouw van kindcentrum Regenboog is aan het einde van de tweede helft van 2024 gestart. Naar verwachting wordt de nieuwbouw in het vierde kwartaal van 2025 opgeleverd. Met schoolbestuur Laurentius Stichting zijn wij in gesprek over het afstoten van ruimte in de Sint Jozefschool. De school heeft te maken met permanente leegstand als gevolg van krimp van het aantal kinderen in de basisschoolleefijd in de kern Nootdorp.

Delfgauw

In Delfgauw hebben we te maken met een teruglopend aantal leerlingen. De daar aanwezige onderwijsvoorzieningen voorzien in de huidige behoefte.

Huisvesting Speciaal Basis Onderwijs (SBO) Prinsenhof

Het leerlingenaantal op SBO Prinsenhof neemt al enkele jaren toe. Dit is een gevolg van de ontwikkelingen in het passend onderwijs.
Uit het huisvestingsonderzoek voor SBO en (V)SO uit 2021 blijkt dat niet alleen het leerlingenaantal stijgt, maar ook dat het deel van MFA Het Nest waarin SBO Prinsenhof nu gehuisvest is, ongeschikt is voor permanente huisvesting voor leerlingen in het speciaal basisonderwijs. Daarom is besloten tot herhuisvesting van SBO Prinsenhof in het scholencomplex Koningshof na het vertrek van de Casaschool. SBO Prinsenhof is nu gehuisvest op twee locaties: MFA Het Nest en (sinds 2021 na vertrek Tweemaster naar Klapwijk) het scholencomplex Koningshof. Voordat alle leerlingen van SBO Prinsenhof naar het scholencomplex Koningshof gaan, wordt dit deel van het scholencomplex gerenoveerd. De voorbereidingen hiervoor zijn gestart. De daadwerkelijke renovatie start in de loop van 2025. Tijdens de renovatie worden de leerlingen van SBO Prinsenhof ondergebracht in tijdelijke voorzieningen elders in de kern Pijnacker. Het deel van het scholencomplex waar de Johannesschool is gehuisvest is in 2017 al gerenoveerd.

Huisvesting Voortgezet Onderwijs

Stanislas Pijnacker heeft behoefte aan uitbreiding. Prognoses laten zien dat er structureel meer leerlingen op de school worden verwacht, dan dat het bestaande gebouw kan huisvesten. Besluitvorming over omvang en toekenning van middelen heeft in 2019 plaats gevonden. De coronapandemie, de behoefte aan een ander onderwijsconcept en duurzaamheidsmaatregelen hebben eraan bijgedragen dat het ontwerppproces is vertraagd. Inmiddels is begin 2024 de aanbesteding afgerond. Vlak voor de zomervakantie van 2024 is gestart met de uitbreiding. Naar verwachting wordt de uitbreiding aan het einde van het schooljaar 2024-2025 opgeleverd en kan deze in septemer 2025 in gebruik worden genomen. De groei van het aantal leerlingen wordt momenteel opgevangen in tijdelijke huisvesting direct naast de school ter plaatse van de fietsenstalling en in de tijdelijke voorzieningen op het centrale parkeerterrein op sportcomplex De Groene Wijdte.

De gemeente heeft ook inhoudelijke taken die bijdragen aan de ontwikkeling van jonge kinderen. De gemeente is verantwoordelijk voor onder andere leerlingenvervoer, de voor­schoolse voorzieningen, leerplicht, voorkomen van schooluitval en het organiseren van samenwerking tussen de lo­kale partijen die zich met jeugd bezighouden. Ook voor volwassenen hebben we een plicht educatie te organiseren, bijvoorbeeld in verband met laaggeletterdheid.

Leerlingenvervoer

Op basis van de Verordening leerlingenvervoer kunnen ouders/verzorgers aanspraak maken op een vervoersvoorziening, die aansluit bij de mogelijkheden van de leerling. Ons beleid is erop gericht zoveel mogelijk leerlingen, al dan niet onder begeleiding, met het reguliere vervoer (OV, fiets) naar school te laten gaan. Soms is aangepast vervoer noodzakelijk, in dat geval wordt taxivervoer ingezet. Hierbij wordt samengewerkt met de gemeenten Delft, Midden-Delfland, Rijswijk en Westland. Voor de uitvoering van het leerlingenvervoer zijn drie vervoerders gecontracteerd. Ook voor het vervoer in het kader van de Jeugdwet (vervoer van en naar jeugdinstellingen) wordt met de eerdergenoemde vier gemeenten samengewerkt. We streven ernaar om in H5 verband (Delft, Midden-Delfland, Pijnacker-Nootdorp, Rijswijk en Westland) een gezamenlijke beleidslijn op te stellen om het gebruik van taxivervoer te beperken ten gunste van gebruik OV en fiets of andere alternatieven (naast een kilometervergoeding). In de loop van 2025 wordt nagegaan of een wijziging van de verordening nodig is. In het najaar van 2024 is, eveneens in H5 verband, gestart met een nieuwe aanbesteding van het taxivervoer voor het schooljaar 2025-2026.

Voorschoolse voorzieningen

Onze ambitie is voorschools aanbod van hoge kwaliteit voor de jeugd tot vier jaar te regisseren. Op basis van de subsidieregeling VVE-peuteropvang bieden twee aanbieders peuteropvang aan in onze gemeente. Daarnaast werken we samen met de aanbieders, de jeugdgezondheidszorg en vertegenwoordigers uit het onderwijs aan de inhoudelijke uitvoering van VVE. We maken afspraken over toeleiding, bereik, kwaliteit en de opbrengsten van VVE.

Lokaal Educatieve Agenda

In de Lokaal Educatieve Agenda (LEA) maakt de gemeente samen met de schoolbesturen, peuter- en kinderopvangorganisaties en andere educatie- en jeugdpartners afspraken over de ontwikkeling van het lokale onderwijs, de kinderopvang en in bredere zin: de jeugd. Dat doen we, omdat we vanuit verschillende rollen en bevoegdheden, samen verantwoordelijk zijn voor en belang hebben bij goede basisvoorzieningen, waar onze kinderen en jongeren zich in hun eigen woon- en leefomgeving zo goed mogelijk kunnen ontwikkelen.

De leidraad van de LEA voor de komende jaren is ‘Groot denken en klein doen’. De gesprekken die we met alle LEA-partners en met de 21 scholen voerden, gaven ons nieuwe inzichten en heeft ons geïnspireerd om de samenwerking binnen de LEA anders vorm te geven per 2025. De nieuwe LEA wordt dicht bij de scholen, in de kernen en passend op wat speelt in de wijk, uitgevoerd. Dat doen we met elkaar aan de hand van ‘Een sterke basis’ tot ‘speciaal waar moet’.

In deze LEA gaan we voor meer focus en de mogelijkheid om te differentiëren in prioriteiten per wijk. Het precieze ‘wat’ kan per wijk verschillen, dit volgt in een tweejaarlijkse uitvoeringsagenda. De basis zijn de wettelijke taken en de onderwerpen waar de scholen of de wijk elkaar kunnen versterken. De uitvoeringsagenda wordt in 2024 in samenwerking met de scholen en kinderopvang opgesteld, aan de hand van de ontwikkelingen en opgaven per kern. Vanaf 2025 geven we uitvoering aan deze nieuwe opzet en de uitvoeringsagenda.

Leerplicht – Doorstroompunt (vh. Regionale Meld- en Coördinatiefunctie)

Tijdens het schooljaar 2022-2023 waren 14.792 jongeren in de leeftijd van 5 tot 23 jaar woonachting in de gemeente Pijnacker-Nootdorp. Verdeeld per leeftijdscategorie:

Bovenstaand de leerlingen die als absoluut verzuim geregistreerd stonden, de jeugdige staat dan niet op een school of instelling ingeschreven. Dit komt in de meeste gevallen voor bij 'verhuisleerlingen' en leerlingen die de overstap maken van groep acht naar het voortgezet onderwijs. De oorzaak is de administratieve afhandeling. Wanneer de geldende regels niet juist worden toegepast, wordt de leerling geregistreerd als absoluut verzuim, terwijl de leerling wel staat ingeschreven.

In het schooljaar 2022-2023 heeft het leerplichtteam 59 absoluut verzuimmeldingen behandeld en 400 relatief verzuimmeldingen. Er is sprake van relatief verzuim wanneer een leerling ongeoorloofd afwezig is (spijbelt).

Cijfers Doorstroompunt
De doorstroommakelaar ondersteunt de verzuimende jongere of de voortijdig schoolverlater (VSV-er) van 18 tot 23 jaar.
In een intakeprocedure worden, samen met de (dreigende) VSV-ers, mogelijke oplossingen in de richting van een startkwalificatie of een traject naar werk bekeken. In overleg met de jongeren en het netwerk wordt gezocht naar definitieve oplossingen. Het schooljaar 2022-2023 werd door 767 jongeren een startkwalificatie behaald.

Onze aanpak van schoolverzuim en het voortijdig schoolverlaten is nog steeds succesvol. We hebben een lager aantal schoolverzuimers en schoolverlaters dan het landelijk gemiddelde. Het lukt ons om de meeste jongeren waarbij schoolverlaten dreigt, toch op school te houden. Jongeren die al uitgevallen zijn, worden teruggeleid naar school of volgen een ander traject gericht op leren en werken.

VSV-agenda 2021-2024

Elke vier jaar maken we gezamenlijk in de Doorstroompunt regio Haaglanden een regionaal programma ter voorkoming en bestrijding van voortijdig schoolverlaten van jongeren tussen 12 en 23 jaar. Dit is de VSV agenda 2021-2024. In dit programma staat de aanpak bestrijding voortijdig schoolverlaten, leerplicht en Doorstroompunt beschreven en de visie en ambitie voor de periode 2021 tot en met 2024. De VSV-agenda 2021-2024 bouwt voort op de ervaringen en successen van de afgelopen vier jaar.

Er is ingezet op onderstaande maatregelen met de volgende doelstellingen voor de Doorstroompunt regio Haaglanden:

• Verlagen VSV van 12 tot 23 jarigen tot maximaal 20.000 in 2024;

• Vergroten percentage VSV’ers dat na een jaar weer een opleiding hervat;

• Vergroten percentage VSV’ers dat na een jaar minimaal twaalf uur per week werkt;

• Verder monitoren en ondersteunen jongeren van Praktijkonderwijs, Voortgezet Speciaal Onderwijs, MBO-niveau 1 en werkenden zonder startkwalificatie.

Haaglanden heeft minder voortijdige schooluitvallers dan verwacht zou mogen worden op basis van de samenstelling van haar populatie jongeren. Een mooi resultaat. Echter, de kwetsbaarheid van de jongeren en hun verhoogde kans om maatschappelijk uit te vallen, maken het extra urgent om met en voor hen uitstekend (passend) onderwijs en bijbehorende ondersteuning en begeleiding te organiseren. Tegelijkertijd leidt de doorstroom na het VMBO in de regio Haaglanden tot minder startkwalificaties en méér uitval dan gemiddeld in Nederland. Met andere woorden: de leerlingen die via opleidingen zonder startkwalificatie door hun onderwijsloopbaan gaan, hebben in Haaglanden een grotere kans op (maatschappelijke) uitval dan elders.

Wij zijn bezig met de voorbereidingen van het wetsvoorstel 'van school naar duurzaam werk' en het nieuwe regionaal programma 2025-2029 ter voorkoming en bestrijding van voortijdig schoolverlaten van jongeren tussen 12 en 23 jaar. Het wetsvoorstel 'van school naar duurzaam werk' geeft extra taken en verplichting tot samenwerking tussen MBO-instellingen en gemeenten. We streven ernaar het nieuwe regionaal programma 2025-2029 in de tweede helft van 2025 gereed te hebben.

Jongeren in een kwetsbare positie (JIKP)

De groep JIKP bestaat uit jongeren uit het Praktijkonderwijs (Pro), Voortgezet Speciaal Onderwijs (VSO), VMBO basisberoepsgerichte leerweg en MBO-entree onderwijs. Deze jongeren zijn vaak niet in staat om het wettelijk minimumloon te verdienen of te werken zonder extra begeleiding van een jobcoach. De leerlingen met uitstroom richting werk worden gekoppeld aan een klantmanager Werk en Inkomen van het team Doelgroep Banenafspraak van onze gemeente, waardoor loonkostensubsidie en een garantiebaan sneller realiseerbaar zijn.
Het team Doelgroep Banenafspraak sluit aan bij de netwerkoverleggen op de praktijkscholen in Delft (Grotius PrO en Laurentius), waarbij de uitstroom van de leerlingen besproken wordt. Leerlingen die doorstromen naar een vervolgopleiding worden gemonitord door het Doorstroompunt. Leerlingen die uitstromen naar werk worden door het team Doelgroep Banenafspraak begeleid richting een (garantie)baan of beschut werk. Hierbij werkt het team Doelgroep Banenafspraak o.a. samen met het Werkgeverservicepunt, de Binnenbaan, Werkse, de Hoogwerkers en maakt het gebruik van diverse werkfit- en orientatietrajecten. Jaarlijks is in de maand november een Meet & Greet met werkgevers in de regio Zuid-Holland Centraal (ZHC). Het team Doelgroep Banenafspraak is betrokken geweest bij de organisatie van The Next Step. Dit is een jaarlijkse orientatiebeurs dagbesteding en (beschut) werk voor leerlingen op het praktijk en voortgezet onderwijs uit de gemeenten Zoetermeer, Pijnacker-Nootdorp en Lansingerland.

Samenwerking onderwijs en bedrijfsleven

In 2024 is de samenwerking tussen het bedrijfsleven en het onderwijs in de regio Lansingerland/Pijnacker-Nootdorp voortgezet. De samenwerking wordt door alle betrokken partijen niet alleen als wenselijk, maar ook als noodzakelijk gezien. Wij onderstrepen het belang van de samenwerking tussen onderwijs en bedrijven en hebben hier ook aandacht voor bij de actualisatie van onze economische visie. De programmamanager SOB coördineert het stage-aanbod en de vraag naar stages, organiseert bedrijfsbezoeken en bedrijvendagen. Beide gemeenten en de partners uit het bedrijfsleven en het onderwijs zijn tevreden met de huidige opzet en continueren de afspraken (inclusief de financiële bijdragen) tot 2028. We hebben afgesproken dat we in 2026 de samenwerking evalueren en dat extra activiteiten buiten de werking van de convenantsafspraken vallen en apart worden gefinancierd.

Volwasseneneducatie

• De gemeente is wettelijk verplicht om laaggeletterdheid (moeite met lezen en schrijven op basisniveau) bij volwassen inwoners tegen te gaan. In onze gemeente is 9% van de volwassen bevolking laaggeletterd. Landelijk is dat 18% en in Zuid-Holland 15,7% (bron: Stichting Lezen & Schrijven). De volwasseneneducatie wordt georganiseerd per arbeidsmarktregio. In ons geval is dat de arbeidsmarktregio Zuid-Holland Centraal (ZHC). Zoetermeer voert de regie voor de non-formele educatie (via Taalhuis) en de formele educatie (via een gecontracteerde, gecertificeerde partner).

M.b.t. non-formele educatie:

• Non-formele educatie is niet gericht op het behalen van diploma's maar op het verbeteren van het taalniveau door inzet van onder meer taalmaatjes. Onze gemeente werkt hiervoor samen met het Taalhuis Pijnacker-Nootdorp van bibliotheek Oostland. Dit wordt gefinancieerd uit zogenaamde WEB-middelen die door het rijk beschikbaar worden gesteld aan Zoetermeer. Jaarlijks stemt Pijnacker-Nootdorp met bibliotheek Oostland af welke middelen nodig zijn voor het Taalhuis. Zoetermeer stelt vervolgens hiervoor een subsidiebeschikking op. Om de dienstverlening aan taalvragers te verbeteren is de intake aangepast, zodat taalvragers sneller en beter worden toegeleid naar een taalaanbod. Pijnacker-Nootdorp heeft ook deelgenomen aan een onderzoek hoe laaggeletterde autochtone inwoners beter kunnen worden bereikt, zodat meer NT1 klanten kunnen worden geholpen.

M.b.t. Formele educatie

• Op het gebied van formele volwasseneneducatie is er een verplichte samenwerking per arbeidsmarktregio. In 2022 is de regionale inkoop van nieuwe taaltrajecten middels een Europese aanbesteding afgerond. Met ingang van het schooljaar 2022-2023 kunnen inwoners terecht bij taalaanbieder NL Training. NL Training voert de formele taalactiviteiten aan op de locatie Taalhuis te Pijnacker. Er zijn continu circa 30 cursisten actief. Het eind 2024 aflopende contract met de aanbieder is verlengd tot en met 2025. In de loop van 2025 kijken we of we het formeel educatieaanbod opnieuw aanbesteden. De activiteiten van de NL Training worden ook volledig gefinancierd via de WEB middelen. Zoetermeer is als contactgemeente verantwoordelijk voor de betaling.