De volgende maatregelen en activiteiten op het gebied van fysieke veiligheid zijn gestart en deels al in uitvoering en worden in 2023 voortgezet:

• In het meerjarenbeleidsplan 2020-2024 van de brandweer richt de brandweer zich op drie pijlers: energietransitie (en de gevolgen hiervan voor brandveiligheid), verdichting (en gevolgen hiervan voor bereikbaarheid voor de brandweer) en duurzame inzetbaarheid.

• In 2022 is het Regionaal Risicoprofiel en het Regionaal Beleidsplan Veiligheidsregio Haaglanden vastgesteld. De volgende risico's zijn als prioritair benoemd: bedreiging volksgezondheid, terrorisme, verstoring openbare orde, verstoring energievoorziening en gevolgen van extreem weer.

• De ingezette lijn ten aanzien van zelfredzaamheid op het gebied van brandveiligheid, heeft de afgelopen jaren stilgelegen vanwege corona en wordt in 2023 weer voortgezet. Inmiddels zijn in onze gemeente vier zogenoemde ‘brandweerambassadeurs’ actief. Dit zijn door de brandweer opgeleide bewoners, die voorlichting aan huis geven over brandveiligheid.

• In regionaal verband wordt gewerkt aan een nieuw plan Bevolkingszorg, waarmee de gemeentelijke crisisorganisatie beter en breder is toegerust op allerlei calamiteiten.

• Samen met de GHOR en zorgaanbieders wordt in regioverband aan een aanpak gewerkt, waardoor bij calamiteiten de zorg aan zelfstandig wonende minder zelfredzame personen beter geregeld kan worden.

Doelen en prioriteiten op het gebied van openbare orde en veiligheid zijn vastgelegd in het Integraal Veiligheidsplan 2018-2022.
De prioriteiten zijn:

• Veilige en leefbare wijken en kernen.

• Verminderen van (jeugd)overlast, alcohol- en drugsgebruik.

• Tegengaan van ondermijning.

In 2022 is gestart met de beleidsontwikkeling van een nieuw Integraal Veiligheidsplan 2023-2026. Aan de hand van een startnotitie en een participatieplan worden veiligheidspartners, stakeholders en burgers betrokken. In het nieuwe Integraal Veiligheidsplan is aandacht voor de nieuwe, minder zichtbare, criminaliteit. Door een (her)nieuw(d)e focus, willen we scherpe prioriteiten stellen, waardoor we meer impact kunnen maken. Aan het Integraal Veiligheidsplan wordt een tweejarig Uitvoeringsplan Integrale Veiligheid gekoppeld, dat na één jaar wordt geactualiseerd aan de huidige veiligheidsontwikkelingen. Het nieuwe IVP en UVP worden naar verwachting in het eerste kwartaal van 2023 vastgesteld.

Naast het integraal veiligheidsplan beschikken we ook over een beleidsnota Toezicht en Handhaving. In 2022 is gestart met de ontwikkeling van een VTH beleidsplan en VTH uitvoeringsplan. Het betreft hier de handhaving op Ruimtelijke Ordening, de Algemene Plaatselijke Verordening (APV), Milieu, in het buitengebied en rond waterkwaliteit. Met deze plannen worden verbeteringen doorgevoerd op de toezicht en handhaving. Verder worden in 2023 het standplaatsenbeleid en het evenementenbeleid ontwikkeld en opgeleverd.

Leefbaarheid

Leefbaarheid en veiligheid worden door onze inwoners goed beoordeeld. Veiligheid scoort in de Integrale Veiligheidsmonitor (IVM) een 7.8 en in de Leefbaarheidsmonitor (LEMON) een 7.9. Het aspect leefbaarheid wordt in de IVM door inwoners gewaardeerd met 7.9. Dit zijn scores die hoger liggen dan het landelijke gemiddelde.

De wijkmanagers ondersteunen bewoners bij de buurtinitiatieven en vergroten de leefbaarheid in de kernen door samenwerking tussen inwoners, netwerkpartners en de gemeente te bevorderen. Ook in 2023 wordt het netwerkoverleg Wijken die Werken gecontinueerd, waarbij ingezet wordt om meer partners aan te laten sluiten. Er blijkt een grote behoefte aan een netwerk van organisaties dat signaleert en samen op zoek gaat naar oplossingen. Het bestaande netwerk bestaat uit Politie, SBJ SamenSterk, woningbouwcoöperaties, kerkbesturen en gemeente. Sinds de coronapandemie heeft het netwerk zich onder anderen ook gericht op vraagstukken rondom het thema eenzaamheid.

De ontwikkelagenda van de netwerkpartners focust zich sinds de vaststelling van het beleidskader Wijken die Werken op 3 thema’s: financiële zelfredzaamheid, mantelzorg en gezonde leefstijl. Hier wordt door SBJ SamenSterk uitvoering aan gegeven door mensen bij elkaar te brengen, netwerkpartners te stimuleren met de thema’s aan de slag te gaan, plannen te schrijven, gezamenlijke activiteiten te coördineren en bewoners te stimuleren iets voor elkaar te betekenen. We zijn voornemens om in 2023 een project Sociaal Vitaal te starten in de Kern Nootdorp.

Door de snel veranderende maatschappij is er bij de gemeente en netwerkpartners de behoefte ontstaan om het beleidskader Wijken die Werken te actualiseren. In 2023 evalueren de gemeente en de betrokken partners het huidige beleidskader en beschrijven we in een startnotitie het proces en de afbakening om tot een geactualiseerd beleidskader te komen. Er wordt hierbij verbinding gezocht met andere beleidsterreinen die betrekking hebben op het thema leefbaarheid, zoals het sociaal domein, veiligheid en fysieke leefomgeving.

1. Prettige en veilige leefomgeving

Onze gemeente doet het goed op het gebied van veiligheid. Het totaal aantal misdrijven blijft dalen. Ook het aantal diefstallen uit woning/inbraak is gedaald ten opzichte 2020 en hiermee is de dalende trend verder doorgezet. Deze trend heeft mogelijk te maken met de lockdown in 2021, maar ook met de inzet van wijktoezicht, Whatsapp Buurtpreventie, het donkere dagen offensief en de toepassing van het PKVW door inwoners. (bron: waarstaatjegemeente). In het nieuwe IVP, dat in 2023 wordt vastgesteld, worden voor de komende jaren nieuwe prioriteiten gesteld. In het IVP wordt benoemd hoe wordt ingezet op woninginbraken.

In onderstaande tabel is te lezen dat het aantal vernielingen en beschadigingen in de openbare ruimte ten opzichte van 2020 in 2021 is gedaald (bron: politie). Ook kijkend naar alleen het aantal vernielingen, is er na een stijging sinds 2019 weer sprake van een daling. In 2020 waren er 25,3 vernielingen per 10.000 inwoners, in 2021 daalde dit naar 21,7 per 10.000 inwoners.

Het aantal geweldsmisdrijven is na een jarenlange daling in 2020 voor het eerst gestegen (van 2,8 per 1.000 inwoners in 2018, 2,5 in 2019, naar 3,1 in 2020). Dit is ruim lager dan het landelijk gemiddelde (4,6). Aangezien het om kleine getallen gaat, zou dit ook heel goed door een of enkele incidenten veroorzaakt kunnen worden.

Het aantal winkeldiefstallen is in 2021 gedaald ten opzicht van 2020 en komt uit op 11,7 winkeldiefstallen per 10.000 inwoners. Dit is lager dan het landelijke gemiddelde van: 17,8 per 10.000 inwoners.

2. Verminderen (jeugd)overlast, alcohol- en drugsgebruik

Daar waar het aantal meldingen jeugdoverlast in 2020 nog een flinke stijging kende, zijn de meldingen in 2021 gedaald naar 80,5 meldingen per 10.000 inwoners. Dit is iets hoger dan het landelijke gemiddelde (78,1). De stijging in 2020 had te maken met de coronapandemie en de beperkende regels. Ondanks de daling zijn er wel zorgen over de ontwikkeling van jeugdoverlast (met name in de winkelcentra) en de doorgroei van overlastgevende jeugdgroepen naar mogelijke criminele jeugdgroepen. Met het jeugd- en jongerenwerk en de driemenschappen (jongerenwerker, wijkmanager en wijkagent) blijven we werken aan de preventie en het terugdringen van jeugdoverlast. In 2022 is er gewerkt aan een nieuwe structurele aanpak, waarbij er meer regie (veiligheid) vanuit de gemeente wordt ingezet. In 2023 wordt deze aanpak verder geimplementeerd en uitgevoerd.

Meldingen jeugdoverlast

In 2022 is de preventieve campagne om gebruik van lachgas terug te dringen door Politie, Jongerenwerk en Brijder voorgezet. Daarnaast is door Brijder aandacht gegeven aan alcoholpreventie. Dat wordt in 2022 en 2023 voortgezet, met name door het toegenomen gebruik onder jongeren, dat in de GGD monitor naar aanleiding van corona is geconstateerd.

3. Tegengaan van ondermijning

Ondermijnende criminaliteit is een vorm van criminaliteit waarbij de legale bovenwereld vermengd raakt met de criminele onderwereld. Hierdoor worden vervolgens de fundamenten van de rechtsstaat aangetast. Er zijn verschillende verschijningvormen van ondermijnende criminaliteit. Hierbij kan worden gedacht aan witwassen, fraude, drugscriminaliteit en mensenhandel. Het gevaar van ondermijning is dat het vertrouwen van de samenleving in reguliere instanties verdwijnt. We werken aan een structurele aanpak om ondermijning tegen te gaan.

Dat doen we onder andere door meer bewustwording te creëren over ondermijning binnen en buiten de gemeentelijke organisatie, maar ook door onze informatiepositie samen met veiligheidspartners te versterken en gebruik te maken van beleid, regelgeving, vergunningen, toezicht en handhaving. Er is de afgelopen paar jaar een aantal onderzoeken gedaan naar ondermijning in Pijnacker-Nootdorp. Mede op basis van deze onderzoeken wordt in 2022 een plan van aanpak ondermijning voor de komende jaren opgesteld. Dit plan wordt naar verwachting eind 2022 vastgesteld, waarna in 2023 wordt gestart met de uitvoering.

Het beheer en onderhoud van de riolering wordt uitgevoerd volgens het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) 2018-2021. In het GRP staat hoe de wettelijke zorgplicht wordt ingevuld, die de gemeente heeft voor afvalwater, hemelwater en grondwater. Het huidige GRP wordt in 2022 geactualiseerd. In het GRP wordt ook de reden en de hoogte van de rioolheffing uitgelegd. Met de zorg voor riolering wordt gewerkt aan bescherming van de volksgezondheid, veiligheid en kwaliteit van de leefomge­ving en bescherming van het milieu en de natuur.

In de afvalwaterketen wordt samengewerkt met het Netwerk Wa­terketen Delfland (NWD). Dat is een netwerkorgani­satie van de gemeenten en drinkwaterbedrijven die rondom onze gemeente liggen.

Sinds 2020 verzorgt de gemeente Pijnacker-Nootdorp, als centrumgemeente van de Gemeenschappelijke regeling samenwerking gemalen en persleidingen stedelijk afvalwater, het beheer en onderhoud van de gemalen in de gemeenten Delft en Leidschendam-Voorburg. In 2023 wordt de gemeenschappelijke regeling uitgevoerd.

in 2022 is de Nota Bodembeheer en de (nieuwe) bodemkwaliteitskaart vastgesteld. Hiermee wordt gewerkt aan het verbeteren van de bodemkwaliteit en wordt grondverzet door de gemeente, bedrijven en burgers eenvoudiger. Ook wordt hergebruik van grond hiermee bevorderd. Voor geluid wordt, bij nieuwe ontwikkelingen met het gebiedsgerichte geluidbeleid, zorggedragen voor een bij de functie van het gebied passend geluidsniveau. Ook worden bij nieuwe ontwikkelingen de aspecten luchtkwaliteit, externe veilgheid en mileuzonering (belastende en gevoelige functies zodanig situeren dat nadelige gevolgen worden voorkomen). De belangrijkste opgave is om de basis te vertalen naar de instrumenten van de Omgevingswet. Daar wordt nu al aan gewerkt, maar in 2023 kan dat pas geeffectueerd worden als de instrumenten van de Omgevingswet daadwerkelijk van kracht zijn. In 2023 wordt een omgevingsprogramma leefkwaliteit opgesteld en het wettelijk verplichte omgevingsprogramma geluid (voorheen, actieplan geluid). In deze collegeperiode wordt tevens het milieubeleidsplan geactualiseerd.

Op dit moment is Het Nieuwe Inzamelen (HNI) volledig ingevoerd in de hele gemeente. De eerste resultaten van HNI zijn positief. Er is zichtbaar een afname van fijn restafval en een beter hergebruik van grondstoffen. In 2020 is het aanbod van huishoudelijk afval, zowel het afval dat aan huis is ingezameld, als het aanbod op de milieustraten, door corona toegenomen. In het najaar van 2022 en in 2023 gaan we extra aandacht vragen voor afvalscheiding, door middel van een communicatiecampagne en inzet van grondstofcoaches. Vooral de grondstoffen GFT en PMD krijgen hierbij aandacht. Om de doelstelling van het Programma Van Afval Naar Grondstof (VANG) te kunnen behalen, heeft de gemeenteraad in het raadsakkoord opgenomen dat verdere doorontwikkeling van het afvalbeleid in de komende raadsperiode wordt opgepakt.

I

Ambitie en beleid

In 2050 komt alle energie in onze gemeente uit hernieuwbare bronnen en verbruiken we minder energie. In 2021 zijn het Energietransitieplan en Uitvoeringsprogramma als marsroute naar een energieneutraal Pijnacker-Nootdorp 2050 vastgesteld. Samen met inwoners en ondernemers worden de komende jaren wijkuitvoeringsplannen opgesteld om aan te geven op welke wijze, wanneer en hoe wijken van het aardgas af gaan. Klapwijk is de eerste wijk waar in 2023 een wijkuitvoeringsplan is opgesteld en mogelijk wordt besloten om van het gas af te gaan. De basis is gelegd voor de energietransitie, maar versnelling en intensivering zijn nodig om onze doelstellingen zo mogelijk eerder dan 2030, respectievelijk 2050 te halen. We staan daarbij open voor nieuwe ontwikkelingen en zijn bereid om zo nodig ons huidige beleid aan te passen.

Om de verduurzaming te versnellen en te verbreden, komen we met maatregelen en inzet van duurzaamheidscoaches om bewoners proactief te helpen met de energiebesparing (waaronder isolatie) van hun woning tot minimaal label B of C.

Voor 2020 was het doel dat het aandeel hernieuwbare energie 15% moest zijn. Bij hernieuwbare energie gaat het om elektriciteit en warmte. In 2019 was de opgewekte hernieuwbare energie 9,3% van het totale energieverbruik in onze gemeente. Dit ligt hoger dan het landelijk gemiddelde (8,5%). Pas in de loop van 2022 krijgen we inzicht in de resultaten over 2021. Op het moment van het opstellen van deze begroting, waren die cijfers nog niet bekend.

Hernieuwbare elektriciteit wordt opgewekt uit zon, wind, water­kracht of biomassa. Onze gemeente scoorde in 2020 met hernieuwbare elektriciteit 5,2%. Dat is lager dan het landelijke gemiddelde van 20,1%. Door het grote verbruik van de glastuinbouw scoort onze gemeente lager dan gemiddeld. Hernieuw­bare elektriciteit komt in onze gemeente vooral uit zonne-energie. In onze gemeente wordt geen hernieuwbare energie opgewekt door wind.

De productie van duurzame elektriciteit met behulp van zonne-energie is in 2019 met 53% gestegen ten opzichte van 2018. In 2019 werd 6,1% van het gemeentelijke elektriciteitsverbruik opgewekt met zonnepanelen. Dit is 1,5%van het totale energieverbruik van de gemeente.

Hernieuwbare warmte wordt opgewekt uit onder meer verbranding van afval, biomassa, Warmte Koude Opslag (WKO) en aardwarmte.
Het aandeel opgewekte hernieuwbare warmte kwam in 2019 voor onze gemeente uit op 10,6% tegen 6,4% landelijk. De cfijfers voor 2020 en 2022 zijn nog niet bekend.

Uitvoering

We werken op verschillenden fronten aan de energietransitie:

• We stimuleren onze inwoners om energiebesparende maatregelen te nemen. Dit doen we met onze informatiecampagne "Met Energie Aan de Slag", duurzaamheidslening, centrale inkoopacties en - coaches.

• In de warmtetransitie hebben we een actieve regisserende rol om te versnellen, we gaan met de samenleving op pad om per wijk wijkuitvoeringsplannen op te stellen. Klapwijk is hierin de eerste wijk.

• In de regio werken we samen in de warmte samenwerking Oostland en Regionale Energiestrategie. In 2022/2023 werken we toe naar een voorstel om de eerste grote stappen te maken in de gebiedsdekkende warmte-infrastructuur in Oostland en het regionale restwarmtenet (mogelijke aansluiting op Warmtelinq) in Pijnacker-Nootdorp.

• Energieopwekkende maatregelen kennen over het algemeen ruimtelijke gevolgen welke het beste in samenhang onderzocht en beoordeeld moeten worden. De omgevingsvisie en energietransitieplan zijn gelijktijdig opgesteld. De komende jaren werken we dit uit in nadere beleidsuitgangspunten (omgevingsprogramma’s en omgevingsplannen) en in wijkuitvoeringsplannen voor specifiek de warmte en aardgasvrije wijken. Dit doen we met de samen met de samenleving.