Hoofdlijnen op inhoud

De programmabegroting 2025 is gebaseerd op het raadsakkoord 2022-2026 'Bouwen aan de toekomst' en de bijbehorende Uitvoeringsagenda 2022-2026. Voor de vierde opeenvolgende periode werken de raad en het college van de gemeente Pijnacker-Nootdorp samen vanuit een breed gedragen raadsakkoord. Dit akkoord beschrijft de ambities binnen het ruimtelijk en sociaal domein, met specifieke afspraken en opdrachten voor het college. Deze afspraken zijn verder uitgewerkt in programmadoelstellingen en een actieagenda in de Uitvoeringsagenda 2022-2026. De activiteiten voor 2025 en daarna zijn opgenomen in de programmabegroting 2025.

Het raadsakkoord benadrukt dat Pijnacker-Nootdorp een herkenbare, aantrekkelijke en goed bereikbare gemeente is en blijft. We willen de hoge woonkwaliteit, het groen en de goede verbindingen behouden en waar nodig versterken. De gemeente streeft naar een groene en dorpse sfeer, zowel in het ruimtelijk als het sociaal domein, waarbij een sterke sociale basis centraal staat. Inwoners zijn verbonden door diverse sociale netwerken en als hun veerkracht onder druk staat, bieden we passende ondersteuning vanuit het sociaal domein.

Ruimtelijk domein

De Omgevingsvisie 'Verbonden met elkaar', vastgesteld in november 2021, is het belangrijkste strategische beleidsdocument voor de komende jaren binnen het ruimtelijk domein. Deze visie richt zich op verbinding: met de regio, stedelijke voorzieningen, werkgelegenheid en kennis & innovatie. Er wordt gestreefd naar een optimale benutting van de verbindingen tussen gebieden en functies, zoals tussen kernen en groen, glastuinbouw en energietransitie, en wonen en werken. Ook de verbinding tussen inwoners en hun leefomgeving, met zorg voor elkaar en gezamenlijke activiteiten, is cruciaal. We hebben oog voor de belangen van mens, dier en natuur.

Sociaal domein

Onze in 2024 vastgestelde Visie op het sociaal domein ‘Samen gereed voor de toekomst’ benadrukt het belang van een veerkrachtige samenleving waarin iedereen kan meedoen, gelijke kansen krijgt en met uitdagingen kan omgaan. Dit bereiken we door samen te werken met inwoners, de gemeente, maatschappelijke organisaties, zorgaanbieders en het bedrijfsleven. We focussen op preventie en vroegsignalering om te voorkomen dat zwaardere en duurdere zorg nodig is.

Deze ondersteuning vindt plaats binnen verantwoorde financiële kaders. Vanwege de stijgende kosten in het sociaal domein is er in de najaarsnota 2023 structureel € 2,5 miljoen toegevoegd aan de begroting. Daarnaast wordt sinds 2024 toegewerkt naar een nieuwe begrotingssystematiek voor het sociaal domein (de nullijn in plaats van een jaarlijkse bijstelling via de t-1- systematiek). Het doel is om vanaf 2027 de taken binnen het sociaal domein uit te voeren op het financiële niveau van de jaarrekening 2023.

Om realistisch te begroten- en tijd te hebben zodat nieuwe kostenbeheersingsmaatregelen effect gaan genereren- stelt het college voor om de indexatie voor prijs en areaal van € 1,2 miljoen voor 2024 nog toe te voegen aan de budgetten voor het sociaal domein. Deze indexatie wordt verwerkt in de begroting, met vanaf 2026 kostenbesparende maatregelen als tegenpost. Voor 2024 en 2025 wordt dit gedekt uit het begrotingssaldo, en voor 2026 deels (50%) uit de reserve sociaal domein en deels (50%) uit kostenbesparende maatregelen. Vanaf 2027 moeten de kostenbesparende maatregelen volledig de € 1,2 miljoen dekken en de oplopende andere kosten. Het college heeft in 2024 al nieuwe technische kostenbeheersingsmaatregelen genomen en legt politieke kostenbeheersingsmaatregelen via een nieuw interventieplan sociaal domein voor aan de gemeenteraad.

Dit betekent ook dat we keuzes moeten maken die invloed hebben op onze maatschappelijke dienstverlening en mogelijk juridische risico's met zich meebrengen of de kwaliteit van dienstverlening kunnen verminderen. Met het nieuwe interventieplan streven we ernaar om vanaf 2027 de taken binnen het sociaal domein te kunnen uitvoeren op het financiële niveau van de najaarsnota 2023.

Dienstverlening

Dienstverlening aan onze inwoners en ondernemers is één van, zo niet de belangrĳkste taak van de gemeente. Onze dienstverlening is datgene wat we als gemeente zowel fysiek aan het loket, telefonisch als digitaal aanbieden aan diensten en services aan inwoners, ondernemers, partners en aanbieders. Elk jaar wordt op digitaal gebied meer gevraagd van de gemeenten en hun gebruikers. De verwachtingen van “goede dienstverlening” door de gemeenten zĳn de laatste decennia steeds hoger geworden. Dit betekent dat onze dienstverlening continu moet worden aangepast aan wat de inwoner en de samenleving nodig heeft. Om die reden werken we aan een nieuwe visie op de dienstverlening. In september 2024 heeft de raad een startnotitie "Visie Dienstverlening" vastgesteld. Op basis daarvan ontwikkelen we in 2025 - na een participatietraject - een nieuwe visie en leggen we deze voor aan de raad.

In de begrotingsprogramma’s komen de volgende hoofdlĳnen naar voren.

1. Ruimte en wonen

Pijnacker-Nootdorp blijft een herkenbare, aantrekkelijke en goed bereikbare gemeente waar inwoners van jong tot oud prettig en veilig wonen, ondernemers hun bedrijf kunnen uitoefenen, en bezoekers graag wandelen en fietsen in het groene buitengebied. De omgevingsvisie stelt dat we een karakteristieke woon- en leefomgeving met hoge woonkwaliteit willen bieden. Dit document is ons belangrijkste strategische beleid voor het versterken van de gemeente, met behoud van de groene, dorpse sfeer. We streven naar gebieden en functies die elkaar aanvullen en versterken, met oog voor mens, dier en natuur.

Inwoners waarderen het eigen karakter van Pijnacker-Nootdorp, gevormd door de groene omgeving, hoge woonkwaliteit, dorpse sfeer, ruimtelijke kwaliteit en hechte gemeenschap. Bij grote opgaven zoals energietransitie, woningbouw en klimaatadaptatie willen we de herkenbare woon- en leefomgeving behouden. Om in elke levensfase passende woningen te bieden, werken we aan een evenwichtige woningvoorraad. Dit doen we door woninguitbreiding binnen de kernen, zoals in Hart van Nootdorp, Casa Vita, en op locaties als Tuindershof, Keijzershof, Oranjepark, Centrumlijn Pijnacker-Zuid en De Scheg/Kiem. In 2025 ontwikkelen we nieuwe locaties zoals Dwarskade en werken we aan visies voor Vrijenban in Delfgauw, Sytwinde in Nootdorp en Goudenregensingel in Pijnacker.

We voeren prestatieafspraken uit met woningcorporaties voor het behoud en de uitbreiding van sociale huurwoningen en maken via voortgangsrapportages inzichtelijk hoe de woningvoorraad zich ontwikkelt. Conform de Omgevingswet stellen we (herziene) omgevingsplannen op en vertalen we ons ruimtelijk beleid in omgevingsprogramma’s.

Ook op regionaal, provinciaal en landelijk niveau behartigen we de belangen van Pijnacker-Nootdorp. Zo werken we bijvoorbeeld samen met de negen Haaglanden gemeenten in de bestuurlijke tafel Wonen, nemen we deel aan het provinciale proces van de ruimtelijke puzzel en maken we woningbouwafspraken met het Rijk, de provincie en de regio.

2. Economie en glastuinbouw

We willen het economisch vestigingsklimaat in Pijnacker-Nootdorp aantrekkelijk houden met ruimte voor lokaal en nieuw ondernemerschap. Samen met ondernemers werken wij aan de verbetering van onze dienstverlening en richten we ons op kwalitatieve werklocaties die bijdragen aan het aantrekken van nieuwe ondernemers, innovaties en een gezonde arbeidsmarkt. Innovaties en herstructurering dragen bij aan ruimtelijke optimalisatie, verduurzaming en economische groei.

In 2025 ontwikkelen we omgevingsprogramma's voor vitale glastuinbouwgebieden en het economisch vestigingsklimaat. Regionaal zijn we actief in de Metropoolregio Rotterdam Den Haag, Businesspark Haaglanden en Greenport West Holland, met als doel een sterk regionaal economisch vestigingsklimaat dat onze lokale belangen ondersteunt.

3. Mobiliteit

Pijnacker-Nootdorp is sterk verbonden, zowel lokaal als regionaal, dankzij een uitgebreid netwerk van voetpaden, fietspaden, autowegen en openbaar vervoer. Dit zorgt ervoor dat inwoners gemakkelijk kunnen werken, wonen, leren en ontspannen. We stimuleren duurzaam vervoer, zoals lopen, fietsen, deelmobiliteit en openbaar vervoer.

Hoewel het soms druk is, zijn er geen structurele knelpunten in het wegennet en de capaciteit lijkt voorlopig voldoende om de verkeerstoename op te vangen. Om na 2030 beter inzicht te krijgen in verkeersstromen, gezien toekomstige woningbouwontwikkelingen in gebieden zoals Dwarskade en Overgauw, actualiseren we in 2025 ons onderzoek op basis van de nieuwste gegevens. De MRDH heeft nieuwe financiële afspraken gemaakt met HTM, RET en EBS, waarmee het ondersteuningsprogramma voor de coronacrisis is afgesloten. Er zijn voorbereidingen gestart om de frequentie van de E-lijn in 2030 te verhogen. In 2025 zullen we hierover verdere afspraken maken. Verkeersveiligheid blijft een prioriteit. We richten wijken, woonerven en wegen ‘duurzaam veilig’ in en stimuleren veilig verkeersgedrag. In 2025 werken we aan het verbeteren van de verkeersveiligheid op locaties zoals Kerkweg/Veenweg en het kruispunt Vlielandseweg/Nieuwkoopseweg/Katwijkerlaan. Naast het blijvend aandacht besteden aan verkeersveilig gedrag, wordt ook de huidige rotondecampagne verder ontwikkeld.

4. Groen en recreatie

Pijnacker-Nootdorp beschikt over uniek groen in zowel de kernen als het buitengebied, samen een natuurnetwerk vormend dat deel uitmaakt van de regionale groengebieden zoals 'Regiopark Buytenhout' en 'Bijzonder Provinciaal Landschap Midden-Delfland'. Dit groen is belangrijk voor flora en fauna, biodiversiteit, gezondheid, bewegen, natuur, recreatie en onze economie. Kwalitatief ingericht en goed onderhouden groen, met voldoende ontmoetingsplekken en wandelpaden, versterkt onze identiteit, maakt de omgeving aantrekkelijk en levendig, en stimuleert beweging. Het Omgevingsprogramma 'Groen in en om de kernen' geeft hier invulling aan.

Klimaatverandering leidt tot extremere weersomstandigheden, zoals hittegolven, hevige regenval, wateroverlast en langdurige droogte. Het omgevingsprogramma Water en Klimaat bevat beleid en maatregelen om hiermee om te gaan. Door middel van de communicatiekalender Klimaat, informatiebijeenkomsten voor Operatie Steenbreek en het project Klimaatbestendig Klapwijk, maken we inwoners en bedrijven bewust van de urgentie van klimaatverandering. Met diverse stresstesten onderzoeken we de gevolgen voor onze gemeente en identificeren we mogelijke maatregelen. De verwachting is dat het ontwerp Omgevingsprogramma eind 2024 ter besluitvorming aan het college wordt voorgelegd. Daarvoor heeft de raad in het vierde kwartaal 2024 de gelegenheid om dit ontwerp te bespreken.

5. Onderwijs en kinderopvang

We willen dat kinderen en jongeren naar school of opvang gaan, zodat ze zich kunnen ontwikkelen en jongeren een startkwalificatie halen. Waar nodig bieden we ondersteuning bij opvoed- en opgroeivragen om achterstanden en schooluitval te voorkomen. Samen met onderwijs-, voorschoolse voorzieningen, jeugdgezondheidszorg en de bibliotheek werken we vraaggericht aan de Lokaal Educatieve Agenda, waardoor de samenwerking tussen onderwijs en opvang in kindcentra wordt versterkt.

We voeren ons Integraal Huisvestingsplan Kindcentra uit en realiseren nieuwe kindcentra in Klapwijk, Keijzershof, Centrum en Noord in Pijnacker. We renoveren het scholencomplex in Koningshof voor de herhuisvesting van SBO Prinsenhof. In Nootdorp ontwikkelen we kindcentrum De Regenboog als onderdeel van het project Hart van Nootdorp. Stanislas Pijnacker breidt het schoolgebouw uit.

De samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven zetten we voort. Voor volwassenen is er volwasseneneducatie beschikbaar, met gebruik van lokale partners zoals Taalhuis. We richten ons op het ontwikkelen en versterken van taal, rekenen, digitale en sociale vaardigheden om iedereen gelijke kansen te bieden.

6. Collectieve voorzieningen

Met onze collectieve voorzieningen willen we bereiken dat inwoners zo zelfstandig mogelijk kunnen deelnemen aan de samenleving, gelijke kansen krijgen, uitdagingen kunnen aangaan en zich kunnen ontwikkelen en inzetten voor anderen. De bijdrage van netwerkorganisaties, vrijwilligers en mantelzorgers is hierbij onmisbaar. We waarderen de sterke sociale basis van onze inwoners en stimuleren samenkracht en (burger)participatie door een wijkgerichte aanpak en het faciliteren van initiatieven en activiteiten via diverse subsidieregelingen.

We investeren in culturele en sportieve voorzieningen en activiteiten. De nieuwe Jan Janssenhal en de binnensportvoorziening in Pijnacker Noord zijn geopend. Voor buitensport voeren we het Beheerplan sportvelden 2024-2027 uit. In het centrum van Pijnacker is de voorbereiding gestart voor de realisatie van het Sociaal Cultureel Centrum aan het Raadhuisplein. We voeren uitvoeringsagenda’s uit op het gebied van sport, gezondheid en cultuur.

Vanuit het gedachtegoed van de visie op het sociaal domein, investeren we in jeugd en jongeren zodat ze gezond, veilig en kansrijk opgroeien. We gaan uit van het principe dat opvoeden en opgroeien gepaard gaat met vallen en opstaan, waarbij we normaliseren en uitgaan van de eigen kracht, verantwoordelijkheid en oplossend vermogen van (pleeg)ouders, verzorgers en jeugd. We blijven investeren in de verbinding tussen zorg, onderwijs en kernteam om problemen zoveel mogelijk te voorkomen via preventie en vroegsignalering. Bestaanszekerheid, kansengelijkheid en positieve gezondheid blijven onze voortdurende aandacht hebben.

7. Individuele voorzieningen

Ons doel is dat iedereen naar vermogen kan deelnemen aan de maatschappij. We begrijpen echter dat dit niet voor iedereen haalbaar is. Voor sommigen is de maatschappij complex, waardoor (tijdelijke) ondersteuning nodig kan zijn. We bieden laagdrempelige en effectieve oplossingen voor jongeren, ouderen, gezinnen en kwetsbare inwoners. Systemen zijn hierbij niet leidend; bestaanszekerheid is een belangrijk thema. Dit doen we volgens de wettelijke kaders van de Participatiewet, Wet maatschappelijke ondersteuning, Wet inburgering en Wet schuldhulpverlening, met ontschotte hulp als uitgangspunt. Gezinnen worden waar nodig ondersteund vanuit één plan.

Daarnaast gaan we verder met de doordecentralisatie van beschermd wonen naar beschermd thuis, actualiseren we het beleidsplan schuldhulpverlening, evalueren we het actieplan bestaanszekerheid en realiseren we een regionaal werkcentrum in de arbeidsmarktregio Zuid-Holland Centraal.

8. Veiligheid en duurzaamheid

Samen met inwoners, maatschappelijke instellingen en stakeholders werken we aan een veilig, leefbaar en duurzaam leefklimaat. Het Integraal Veiligheidsplan 2023-2026 speelt hierbij een cruciale rol, met aandacht voor ondermijning, (jeugd)overlast en cybercriminaliteit. In 2025 evalueren we het uitvoeringsplan Veiligheid 2023-2024 en stellen een nieuw plan op voor 2025-2026.

Om de leefbaarheid en sociale samenhang in wijken te bevorderen, werken we vanuit het beleidskader ‘wijken die werken’, dat in 2025 wordt vernieuwd. Als gemeente zetten we ons in voor milieubeheer, afval en watertaken zoals riolering. In 2025 stellen we een nieuw gemeentelijk rioleringsplan en afvalbeleid op.

Daarnaast werken we aan het omgevingsprogramma Leefkwaliteit, waarin milieuthema’s zoals lucht, water, bodem en geluid worden meegenomen. Het Actieplan Geluid wordt ook uitgevoerd.

Het Energietransitieplan 2021 geeft richting aan onze energiebeleid. In 2025 actualiseren we dit plan en starten we met het omgevingsprogramma Warmte, gekoppeld aan nieuwe wetgeving die in januari 2025 wordt verwacht. We zetten onze regisserende rol in de warmtetransitie voort om een warmte-infrastructuur in Oostland en een aansluiting op het regionale restwarmtenet in Pijnacker-Nootdorp te realiseren.

Tot slot continueren we regionale samenwerkingen, zoals de warmte samenwerking Oostland en de Regionale Energiestrategie.

9. Bestuur en dienstverlening

Het programma "Bestuur en dienstverlening" richt zich op diverse kerngebieden die verband houden met het functioneren van het bestuur, de dienstverlening aan inwoners en ondernemers, en de interactie met belanghebbenden en samenwerkingspartners. Voor zowel het college als de raad is interactie met de samenleving cruciaal voor de democratische besluitvorming. Het is essentieel om te begrijpen wat inwoners nodig hebben en hun ervaring en expertise te benutten bij het vormgeven van beleid. Daarom is in oktober 2023 het nieuwe burgerparticipatiebeleid “Pijnacker-Nootdorp denkt mee!” ingevoerd. Dit beleid wordt gestructureerd, transparant en zorgvuldig uitgevoerd om het vertrouwen tussen de lokale overheid en haar inwoners en ondernemers te versterken. In 2025 zal een tussenevaluatie plaatsvinden over de uitvoering van dit participatiebeleid.

Omdat het leven van onze inwoners niet stopt bij de gemeentegrenzen, werken we samen in regionale verbanden zoals de Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH). Daarnaast nemen we deel aan verschillende andere gemeenschappelijke regelingen op gebieden zoals veiligheid, gezondheid en jeugdhulp.

Transparantie in het handelen van de gemeente is van groot belang. We implementeren de Wet open overheid (Woo), die sinds mei 2022 van kracht is en stapsgewijs wordt ingevoerd vanwege de complexiteit voor overheden. Er is een impactanalyse uitgevoerd en een meerjarig implementatieplan in ontwikkeling. In 2025 starten we met de uitvoering van dit plan, waarbij we werkprocessen en systemen aanpassen om de Woo te integreren in onze werkwijzen en dienstverlening.

Dienstverlening aan inwoners en ondernemers is een kerntaak van de gemeente. Dit kan traditioneel aan de balie, schriftelijk of telefonisch, maar steeds vaker ook digitaal. Ons doel is om de (digitale) dienstverlening te versterken door klant- en vraaggericht te werken en maatwerk te bieden waar nodig. In september 2024 heeft de raad een startnotitie "Visie Dienstverlening" vastgesteld. Op basis daarvan ontwikkelen wij een nieuwe visie en leggen deze voor aan de raad.

De ontwikkelingen in de samenleving volgen elkaar in rap tempo op. De samenleving verandert daardoor en zo ook de context waarbinnen wij als gemeente onze taken uitvoeren. Dit vraagt dat wij onze gemeentelijke dienstverlening daarop steeds aanpassen. Om dit te kunnen blijven doen is een wendbare en flexibele organisatie nodig en een professionele organisatie die zich blijft doorontwikkelen. In de begroting 2024 is de raad verder geïnformeerd over enkele veranderingen die onze organisatie doormaakt en over de ontwikkelopgave die er nodig is om ook in de toekomst aangesloten te blijven op wat de samenleving van ons vraagt. In 2023 is hiertoe een traject gestart waarbinnen een ontwikkelagenda wordt uitgewerkt om te bepalen waarop de organisatie zich moet ontwikkelen. Eind 2023 is er ook een bestuursopdracht vastgesteld, waarin is bepaald dat naast de ontwikkelagenda een nieuw organisatiedocument wordt ontwikkeld. Medio 2024 is er een nieuwe organisatievisie en een ontwikkelagenda opgeleverd. Op dit moment is het de verwachting dat de visie - na een advies van de ondernemingsraad - in het vierde kwartaal van 2024 wordt vastgesteld. De implementatie wordt voorbereid voor 2025. De raad wordt hierover separaat geïnformeerd en bijgepraat.

In het kader van de organisatieontwikkeling hebben wij ook aandacht voor ontwikkeling van technologie. Technologische ontwikkelingen gaan razendsnel en beïnvloeden steeds meer de manier waarop de ambtelijke organisatie werkt. Daarom ontwikkelen we in 2025 ook een visie op de digitalisering van de ambtelijke organisatie, waarbij we de voor- en nadelen en de bijbehorende dilemma's zorgvuldig afwegen.

Op deze manier streven we naar een transparante, betrokken en moderne gemeente die effectief inspeelt op de behoeften van haar inwoners en ondernemers.

Tot slot

Voor de negen begrotingsprogramma’s geldt dat er een concreet takenpakket ligt voor 2025. De hiervoor benodigde middelen zijn in de financiële begroting opgenomen. In het vervolg van dit hoofdstuk worden de financiële positie en mutaties in hoofdlijnen geschetst.