Op 1 januari 2022 werden 432 bijstandsuitkeringen verstrekt. Het aantal inwoners met een bijstandsuitkering is in onze gemeente aanzienlijk lager dan het landelijk gemiddelde, namelijk 17,2 per 1.000 inwoners. In Nederland is dit 46 per 1.000 inwoners.

Tot 2018 zagen we nog een groei van het aantal bijstandsuitkeringen, vanaf 2018 is dit gestaag gedaald.
In 2021 is het totaal aantal bijstandsuitkeringen gelijk gebleven. 144 uitkeringen zijn beeindigd, terwijl er ook 144 nieuwe uitkeringen zijn toegekend. Door de krapte op de arbeidsmarkt zijn de mogelijkheden om betaald werk te vinden gunstig. Wij verwachten in 2023 daarom dat het aantal uitkeringen stabiel zal blijven.

Het bieden van bestaanszekerheid wordt in 2023 een belangrijke peiler in onze uitvoering. Het moet voor onze inwoners makkelijker worden om te switchen in de keten sociale zekerheid - werk.

In 2023 kunnen kinderen uit huishoudens met een inkomen tot 130% van het wettelijk sociaal minimum gebruik maken van het kindpakket van Stichting Leergeld. De overeenkomst met Stichting Leergeld wordt eind 2022 verlengd. Ook kunnen kinderen uit minimahuishoudens lid worden van een sport- of cultuurvereniging via het Jeugdfonds Sport & Cultuur. De overeenkomst met Jeugdfonds Sport & Cultuur loopt door in 2023. In 2023 onderzoeken we of het mogelijk is het sport- en cultuurfonds te verbreden. Verder is de Rotterdampas in 2023 weer te koop. Voor minimahuishoudens is deze met korting beschikbaar.

Volgens de armoedemonitor uit 2019 telt onze gemeente 804 minimahuishoudens met een inkomen tot 110% van het wettelijk sociaal minimum. Dit is 3,7 % van alle huishoudens. In onze gemeente wonen 13.857 kinderen. Hiervan groeien 680 kinderen op in een minimahuishouden. Dit bedraagt ongeveer 5% van alle opgroeiende kinderen in Pijnacker-Nootdorp. Begin 2023 wordt een nieuwe armoedemonitor opgeleverd. Daarmee kunnen we een actueel beeld geven van armoede in onze gemeente.

De grafiek geeft vanwege BBV-voorschriften een andere indicator dan het aantal kinderen in minimahuishoudens. Namelijk het aantal kinderen in uitkeringsgezinnen. In 2020 was dit 3% in Pijnacker-Nootdorp en 6% landelijk.

Op 1 januari 2022 werkten 33,8 SE (is ongeveer gelijk aan een fte) op een sociale werkplaats (Wsw). Hiervan zijn 24,4 SE werkzaam bij sociaal werkbedrijf Werkse! in Den Hoorn en 9,4 SE werken bij sociaal werkbedrijf de Binnenbaan (voorheen DSW) in Zoetermeer.
Nieuwe instroom in de Wsw is niet meer mogelijk. Het kabinet en werkgevers hebben afgesproken extra banen te creëren voor mensen met een ziekte, handicap of afstand tot de arbeidsmarkt (de zogenaamde banenafspraak). Om dit mogelijk te maken kunnen werkgevers, die een inwoner aannemen uit het doelgroepregister, aanspraak maken op voorzieningen zoals loonkostensubsidie, jobcoaching en aanpassing van de werkplek. Het doelgroepregister is een landelijk register, dat wordt beheerd door het UWV, waarin alle mensen vallen onder de banenafspraak

Onze gemeente begeleidt 149 inwoners met een arbeidsbeperking door een gespecialiseerd team. Hiervan zijn 90 inwoners jonger dan 27 jaar. Van deze 90 jongeren staan 67 jongeren geregistreerd in het doelgroepregister. 23 jongeren ontvangen een uitkering, bijvoorbeeld vanwege een diagnoseperiode of omdat zij nog niet in staat zijn om te werken. De overige 67 jongeren volgen een opleiding of zijn aan het werk.

Inwoners die uitsluitend onder beschutte omstandigheden kunnen werken krijgen een beschut werk indicatie. Gemeenten zijn verplicht beschutte werkplekken aan te bieden aan inwoners met een beschut werk indicatie. In 2022 bedraagt onze taakstelling beschut werk veertien. Om te voorzien in de grotere vraag naar beschutte werkplekken dan de taakstelling, is dit aantal in de re-integratieverordening opgehoogd met vijf. Op 1 juli 2022 hebben vijftien inwoners een indicatie beschut werk. Zij werken bij de sociale werkbedrijven Werkse! in Den Hoorn, de Binnenbaan in Zoeteremeer en bij de Hoogwerkers in Pijnacker-Nootdorp (onderdeel van zorgkwekerij Bloei).

De netto arbeidsparticipatie van onze inwoners was in 2020 73,9%. In Nederland was dit 68,4%. Netto arbeidsparticipatie betekent het percentage van de werkzame inwoners, ten opzichte van de mensen die potentieel kunnen werken.

In 2021 waren er in onze gemeente 479,2 banen per 1.000 inwoners van 15 - 64 jaar. Landelijk is dit 805,5 per 1.000 inwoners. Een groot deel van onze inwoners werkt dus niet bin­nen de gemeente. Ook voor inwoners met een bijstandsuitkering betekent dit dat zij voor werk voor een belang­rijk deel afhankelijk zijn van werkgelegenheid in de regio. Daarom werken wij in de arbeidsmarktregio Zuid-Holland Centraal samen met de gemeenten Zoetermeer, Lansingerland, Leidschendam-Voorburg, Wassenaar en Voorschoten, het UWV en VNO-NCW (zie ook programma 2).

De samenwerking in de arbeidsmarktregio gaat niet langer alleen om het begeleiden van kwetsbare inwoners (met een uitkering), maar ook om het bieden van ondersteuning aan inwoners ter voorkoming van (langdurige) werkloosheid: van school naar werk of van werk naar werk. Op dit moment wordt in bijna alle beroepsgroepen krapte ervaren. In 2023 wordt de matching tussen werkgevers en werkzoekenden in de arbeidsmarktregio verder versterkt. Ook wordt in 2023 onderzoek gedaan naar de meerwaarde van een regionaal werkcentrum (als opvolger van het regionaal mobiliteitsteam welke in de coronatijd is opgericht om de verwachte werkloosheid op te kunnen vangen).

De krapte op de arbeidsmarkt maakt duidelijk dat deze aan fundamenteel onderhoud toe is om toekomstbestendig te maken.
Wij verwachten dat de arbeidsmarktstructuur In de komende kabinetsperiode wordt hervormd. Wat de gevolgen hiervan zijn is nu nog onbekend.

De gevolgen van de coronacrisis voor de arbeidsparticipatie en het aantal banen lijkt vooralsnog mee te vallen. Uiteraard blijven we dit goed monitoren.

Met het plan van aanpak 'Werken, werken aan en meedoen' richten we ons op het vergroten van de (arbeids)participatie van onze inwoners. Met het voeren van frequente, intensieve en persoonlijke gesprekken, krijgen we de werkzoekende inwoners goed in beeld.
In 2023 voeren we dit plan verder uit. We gaan methodisch werken op basis van een integraal klantbeeld met een vaste werkwijze voor de dienstverlening aan werkzoekenden. Om inwoners aan het werk te helpen worden re-integratievoorzieningen ingezet, zoals het re-integratietraject Work8 en de bemiddeling via het werkgeversservicepunt (WSP).

Om werkzoekenden met een uitkering nog beter te begeleiden richting arbeidsmarkt, werken we met een Top 30 van direct bemiddelbare kandidaten. De twee werkmakelaars die de Top 30 regisseren en uitvoeren, helpen kandidaten door ze in beeld te brengen bij werkgevers. Dit gebeurt via speedmeets, banenmarkten en vacatures die door het WSP worden aangeleverd. Ook gaan de werkmakelaars met werkzoekenden aan de slag, zowel individueel als groepsgewijs, om ze perspectief te bieden, kansen te benoemen en ze te verwijzen naar relevante bijeenkomsten.

Inwoners die nog niet bemid­delbaar zijn, worden geplaatst op werkervaringsplaatsen om arbeidsritme en werkervaring op te doen, zoals bij Biesieklette en het Traject Onderhoud Openbare ruimte. Specifiek voor jongeren is er een jongerencoach voor bemiddeling van jongeren naar werk, leerwerkplekken en stages.

Inburgering

Op 1 januari 2022 zijn wij gestart met de uitvoering van de nieuwe Wet Inburgering. Lokaal werken wij hierbij nauw samen met het SWOP en het Taalhuis van Bibliotheek Oostland. In de arbeidsmarktregio Zuid-Holland Centraal wordt intensief samengewerkt bij het aanbieden van taallessen. Het jaar 2022 beschouwen we als overgangsjaar, omdat veel statushouders nog onder de oude wet inburgeren. Dit komt omdat zij voor 1 januari 2022 een verblijfsvergunning hebben ontvangen. In 2023 zal de nieuwe Wet voor iedere statushouder gelden.

Sinds 2019 voeren we schuldhulpverlening in eigen beheer uit. De samenwerkingsovereenkomst met de gemeente Zoetermeer is beëindigd. Sinds 2020 is onze gemeente toegelaten als lid van de NVVK. Deze certificering houdt in dat onze dienstverlening wordt uitgevoerd binnen de kaders van de Gedragscodes Schulphulpverlening. In 2023 vindt er opnieuw een audit plaats om te beoordelen of we nog steeds aan de gestelde kwaliteitseisen voldoen.

Op 1 juli 2022 zijn 115 inwoners in beeld bij schuldhulpverlening. 22 inwoners bevinden zich in de aanmeld- of intakefase. Met deze inwoners wordt een intakegesprek gedaan en gekeken of en welke schuldhulpverleningsproducten we kunnen inzetten. Aan 33 inwoners is een beschikking afgegeven, 7 daarvan zijn al gestart in een schuldregeling. Het aantal inwoners dat tot nu toe in 2022 is uitgestroomd vanwege succesvolle hulpverlening is 36. Over heel 2021 zijn 81 mensen succesvol uitgestroomd.

De Wet gemeentelijke schuldhulpverlening schrijft voor dat iedere vier jaar een beleidsplan wordt vastgesteld. In 2021 is het beleidsplan schuldhulpverlening geactualiseerd voor de periode 2021 - 2025. In 2023 continueren wij de uitvoering van het beleidsplan.

In 2021 is vroegsignalering een wettelijke taak geworden voor gemeenten, woningbouwverenigingen, zorgverzekeraars, leveranciers van gas-, water en licht en waterbedrijven. Vroegsignaleren van schulden wordt ingezet ter voorkoming van problematische schulden.
Onze gemeente en de bovengenoemde koepelorganisaties zijn aangesloten bij het landelijke convenant vroegsignalering van de NVVK.
In 2022 hebben we ingezet op het verder verdiepen van de samenwerking met het voorliggende veld en intern binnen de gemeente.
Dit heeft geresulteerd in een warme overdracht naar elkaar en veel vervolgacties naar aanleiding van de huisbezoeken. In 2023 continueren we deze aanpak. Daarbij is aandacht voor het inrichten van de informatievoorziening en kwaliteit data ten behoeve van sturing van de raad.

In 2021 is het aantal inwoners met een Wmo voorziening 410 per 10.000 inwoners. In Nederland is dit 649 per 10.000 inwoners. Dit komt doordat wij een relatief jonge bevolking hebben. Ook komt dit doordat een deel van de hulpvragen in het collectieve aanbod wordt opgevangen. Wel zien we een toename van het aantal hulpvragen. Ook worden ze complexer. Deze ontwikkelingen hebben te maken met een groei van de doelgroep. Ook wonen onze inwoners langer thuis. De wetgeving voor de eigen bijdrage is ook van invloed op de toename van het aantal hulpvragen.

De tarieven voor hulp bij het huishouden staan onder druk. Dit komt door toename van de doelgroep en loonstijging in de cao's.
Verder spelen er in deze sector personeelstekorten. In 2023 onderzoeken we de mogelijkheden om de kostenstijging te beheersen en kwalitatieve verbeteringen door te voeren. Dit onderzoek is als nieuwe maatregel toegevoegd aan het interventieplan 'Grip op het sociaal domein' welke in 2023 verder wordt uitgevoerd zoals in de voortgangsrapportage 2021 is beschreven.

De transformatielijn van de afgelopen jaren zetten we door en scherpen die aan op basis van ervaringen. Dit doen we door preventieve algemene voorzieningen in te zetten (het ondersteunen van inwoners bij hun hulpvragen met inzet van vrijwilligers). Hiermee willen we de druk op de maatwerkvoorzieningen verlichten. We werken resultaatgericht en optimaliseren doelmatige ondersteuning. We maken stappen in het datagedreven werken. We krijgen een steeds beter beeld van de vraag van onze inwoners, de resultaten van onze interventies en de trends.

Per 1 januari 2024 gaan we de Wmo begeleiding, dagbesteding en kortdurend verblijf gezamenlijk inkopen met de gemeenten Delft, Midden-Delfland, Rijswijk en Westland (H5). Tot deze datum blijven wij de zorg inkopen via de H6. Het jaar 2023 zullen wij gebruiken als transitieperiode, waarbij wij deze overstap intern voorbereiden. Daarnaast doen we onderzoek naar het aanbieden van Wmo-hulpmiddelen in eigen beheer en het ontwikkelen van een nieuwe visie hierop.

Wij zijn verantwoordelijk voor maatschappelijke opvang en beschermd wonen. De centrumgemeente Delft ontvangt het rijksbudget en organiseert de voorzieningen. De gemeente Delft bepaalt naast de toegang tot de voorzieningen, ook de hoogte van de eigen bijdrage.

De doordecentralisatie van beschermd wonen naar beschermd thuis en maatschappelijke opvang naar maatschappelijk wonen is vanuit het Rijk uitgesteld. Het doel van deze doordecentralisatie, namelijk perspectief ontwikkelen in de eigen woning in plaats van meer problemen en in een instelling terechtkomen, wordt ondanks uitstel verder doorgezet in samenwerking met Delft, Midden-Delfland en Westland.

In 2021 is het regionaal uitvoeringsplan vastgesteld. Hierin is het gezamenlijk ontwikkelproces van regiogemeenten geformuleerd. Met het lokaal uitvoeringsplan richten we ons op de ontwikkeling van lokale kennis van de doelgroepen voor beschemd thuis, op ontwikkeling van de Toegang, op preventie en op netwerkvorming tussen maatwerkorganisaties, het voorliggend veld en de gemeentelijke organisatie.
De uitvoering van dit plan wordt in 2023 gecontinueerd.

9,1% van onze jongeren van 0-18 jarigen heeft in 2021 een jeugdhulpvoorziening gekregen. Dit is gedaald ten opzichte van 2020. Toen was dit 11,2%. De uitgaven voor jeugdhulp lieten in de voorgaande jaren een stijgende lijn zien. In 2021 zijn deze afgevlakt.

Maatregelen om kosten te beheersen zijn opgenomen in het interventieplan 'Grip op het sociaal domein'. In 2023 worden de maatregelen uit dit plan voortgezet zoals in de voortgangsrapportage 2021 is beschreven. Deze maatregelen hebben zowel een regionaal als lokaal karakter. Via regionale ontwikkeltafels wordt er (samen met andere gemeenten uit de regio Haaglanden) met aanbieders gesproken over kostenbeheersing. Onderdeel hiervan is het werken met het Richtinggevend kader. Hierdoor wordt kritischer gekeken naar de omvang van de hulp die wordt toegewezen. Dit gebeurt direct via het kernteam wanneer het kernteam de verwijzer is als ook wanneer er sprake is van een andere verwijzer zoals de huisarts. In dit laatste geval beoordeelt de gemeente de verzoeken om toewijzingen die vanuit de aanbieders binnenkomen op basis van het Richtinggevend Kader. Het vraagt in beide gevallen om een dialoog van kernteam met aanbieders en het opbouwen van een goede relatie. Een andere maatregel betreft het 'meer zelf doen' (uitvoeren van ambulante Jeugd- en Opvoedhulp door het kernteam). Met Jeugdformaat, de grootste jeugdhulpaanbieder voor de gemeente qua omzet/besteding, is een gezamenlijk projectplan opgesteld, dat verder wordt uitgewerkt in werkgroepen om de totale keten te verkorten en doelmatiger te laten werken.

Daarnaast wordt gewerkt aan de uitvoering van de Regiovisie jeugdhulp Haaglanden 2021-2025. Lokaal is dit vertaald naar een lokaal plan jeugdhulp. De regiovisie gaat over de verbinding tussen jeugdhulp en andere onderwerpen in het sociaal domein en richt zich vooral op gezinnen in kwetsbare situaties. Het gaat ook over de samenwerking tussen gemeenten en jeugdhulpaanbieders, zoals onder andere over de wachttijden in de jeugdhulp, afbouw van gesloten jeugdzorg en versterking van de samenwerking tussen onderwijs en jeugdhulp.
Op basis van de in juli 2022 opgeleverde (eerste) regiomonitor wordt het (regionale) uitvoeringsplan 2023 opgesteld.

Van onze jongeren tot 18 jaar had 0,5% in 2021 te maken had met jeugdbe­scherming. Dit is gelijk gebleven aan 2020. In Nederland is dit 1,2% van de jongeren in 2020 en 1,1% van de jongeren in 2021.

Het percentage jongeren tot 18 jaar die in 2021 te maken had met jeugdreclassering is 0,1%. Dit is licht gedaald ten opzichte van 2020. Toen was dit 0,2%. Meerjarig bekeken is het percentage stabiel. Landelijk ligt het gemiddelde percentage op 0,4%.

In 2021 is door vier betrokken jeugdregio's en Jeugdbescherrming West een verbeterplan Gertificeerde Instellingen gepresenteerd. Hiermee zijn knelpunten rond de tarieven (harmonisering en verlaging van de caseload voor de jeugdbeschermers) opgelost en er is ervaring opgedaan met de zogenaamde doorbraakmethode. In 2022 zijn we begonnen met het uitvoeren van dit plan. In 2023 continueren we deze aanpak.
De beperkte beschikbaarheid van zorg vraagt aandacht. Hiervoor is in Haaglanden het project ‘Zorglogistiek' bij de zogenaamde ‘Experttafel Complexe Zorg’ opgezet: een project met als inzet het vermijden dat kinderen tussen wal en schip vallen. Daarbij wordt in 2023 de verbinding gezocht met het beleidsterrein Huiselijk Geweld en Kindermishandeling met het oog op het toekomstscenario kind- en gezinsbescherming. Dit scenario schetst een toekomstbeeld (5`a 10 jaar) en een langdurig traject met als uitgangspunten: gezinsgericht, rechtsbeschermend, transparant, eenvoudig en lerend.
Het huidige stelsel knelt. Dit vraagt om ruimte te maken voor een nieuwe manier van werken, een lange adem en inzet/samenwerking met alle betrokken partijen in de keten ten behoeve van een duurzame gezinsveiligheid.