Begin 2024 is het Regionaal Plan Gemeentelijke Crisisbeheersing vastgesteld. Dit plan beschrijft de onderdelen van de gemeentelijke crisisorganisatie en bevolkingszorg. Het plan wordt nader uitgewerkt in taak- en procesplannen. Per 1 juli 2024 is de nieuwe gemeentelijke crisisorganisatie en bevolkingszorg gestart. De nadere uitwerking van het regionale plan en het opleiden en trainen van betrokken medewerkers loopt door in 2025.

Vanuit het Regionaal Risicoprofiel en het Regionaal Beleidsplan 2023 – 2026 Veiligheidsregio Haaglanden zijn de volgende risico’s als prioritair benoemd:

• bedreiging volksgezondheid

• terrorisme

• verstoring openbare orde

• verstoring energievoorziening

• gevolgen van extreem weer

Op dit moment is de intergemeentelijke werkgroep bezig met taakomschrijvingen en werkinstructies over ‘gevolgen van extreem weer’. In 2025 gaat de werkgroep aan de slag met één van de andere prioritaire risico’s.

Vanaf 2023 is er flink geïnvesteerd op thema veiligheid en handhaving. Met extra capaciteit op handhaving, ondermijning en veiligheid zijn er stappen gezet om de basis op orde te krijgen. Ook beleidsmatig is er geïnvesteerd in een nieuw integraal veiligheidsplan. De doelen en prioriteiten op het gebied van openbare orde en veiligheid zijn vastgelegd in het Integraal veiligheidsplan 2023 – 2026 (hierna IVP):

1. aanpak van ondermijnende criminaliteit;

2. jeugd en veiligheid;

3. zorg en veiligheid en

4. weerbaarheid tegen digitale criminaliteit.

1. Aanpak van ondermijnende criminaliteit

In 2023 zijn middels het Uitvoeringsplan ondermijning structurele middelen beschikbaar gekomen om te kunnen investeren in de aanpak van ondermijning. Daarvoor werken we samen met verschillende partners in integrale controles, casuïstiek en beleidsontwikkeling. Er is een lokaal ondermijningsoverleg voor het bespreken van signalen en casuïstiek en er worden maandelijks integrale controles uitgevoerd op verschillende locaties. Daar waar nodig en mogelijk wordt (naast strafrechtelijk) bestuursrechtelijk gehandhaafd tegen ondermijnende activiteiten. We investeren in bewustwording en weerbaarheid tegen ondermijning binnen en buiten de gemeentelijke organisatie door trainingen en campagnes. Daardoor verbetert onze informatiepositie. Steeds vaker ontvangen we signalen van ondermijning vanuit de gemeentelijke organisatie en de lokale samenleving. Deze signalen worden vervolgens opgewerkt tot een casus of geven aanleiding tot een integrale controle. In 2025 wordt deze lokale integrale aanpak van ondermijning verder doorgezet en doorontwikkeld.

2. Jeugd en Veiligheid

In 2023 was het totaal aantal geregistreerde incidenten van jeugdoverlast 263. In 2022 was dit aantal met 465 nog een stuk hoger. Dit verschil is mede te verklaren door de jeugdoverlast op de Parade in de zomer van 2022. Ook in de eerste vijf maanden van 2024 zien we een afname van 22% in het aantal geregistreerde incidenten van jeugdoverlast ten opzichte van dezelfde periode in 2023. Op de Parade is het in het afgelopen jaar veel rustiger geweest qua jeugdoverlast. Dit wordt wel blijvend scherp gemonitord door politie, handhaving en jongerenwerk. Ondanks dat er sprake is van een daling in de cijfers, blijft het van belang dat we inzetten op overlast en veiligheid in relatie tot jeugd. De onderstaande tabel geeft het aantal politieregistraties van overlast door jeugd per 10.000 inwoners weer (bron: waarstaatjegemeente.nl, 26 juni 2024).

Landelijk zijn er zorgelijke trends en ontwikkelingen zichtbaar op het gebied van jeugd en veiligheid. Deze trends zien we ook (in lichte mate) terug bij de jeugd in Pijnacker-Nootdorp. Daarom blijven we ook in 2025 samen met onze zorg- en veiligheidspartners inzetten op het tijdig signaleren van problemen onder de jeugd, zoals overlast, middelengebruik en/of het plegen van strafbare feiten. Op die manier kunnen we tijdig de juiste hulp bieden of een integrale aanpak inzetten. Hiermee willen we voorkomen dat jongeren ernstige overlast veroorzaken of zelfs het verkeerde (criminele) pad opgaan. De onderstaande grafiek laat het aantal verwijzingen Halt zien per 1000 inwoners (bron: waarstaatjegemeente.nl, 26 juni 2024).

Op dit moment zijn we bezig met het aansluiten bij project ‘Dealbreakers’. Dit project is gericht op het voorkomen van jonge criminele aanwas door onder andere voorlichting aan jongeren, ouders en docenten. De verwachting is dat we in 2025 daadwerkelijk met het project van start kunnen gaan

3. Zorg en Veiligheid

In de afgelopen jaren is de overlast door personen en overlast door personen met verward gedrag toegenomen, zoals blijkt uit de onderstaande tabel. In de eerste vier maanden van 2024 zien we een stijging in het aantal incidenten ten opzichte van de eerste vier maanden van 2023. De onderstaande grafiek laat de ontwikkeling van politieregistraties in onze gemeente in vergelijking met Nederland zien (bron: waarstaatjegemeente.nl).

Ook in 2025 zetten wij weer samen met zorg- en veiligheidspartners in op het voorkomen, beperken en stoppen van dergelijke overlast en veiligheidsproblematiek, vaak veroorzaakt door kwetsbare personen. Dit doen we met een integrale aanpak met partners vanuit het zorg-, maatschappelijk én het veiligheidsdomein. Het is van belang dat deze kwetsbare personen de juiste hulpverlening aangeboden krijgen, maar ook dat daar waar nodig repressief wordt opgetreden tegen veiligheidsproblematiek of overlast die zij veroorzaken. Tot slot zien we ook een toename in het aantal gevallen waarin sprake is van (langlopende) woonoverlast. Met de actualisatie van de APV begin 2024 heeft de burgemeester de bevoegdheid gekregen om een last onder bestuursdwang op te leggen in het geval van ernstige en herhaaldelijke woonoverlast. De uitvoering van deze maatregel vereist een onderbouwd dossier om een zorgvuldige afweging te kunnen maken. Om dit te realiseren is inzet van boa’s en toezichthouders nodig en wordt er in specifieke gevallen dienstverlening ingekocht bij onafhankelijk specialisten, zoals bijvoorbeeld geluidsmetingen. De verwachting is dat deze toegevoegde interventiemogelijkheid positief zal bijdragen in de aanpak van woonoverlast.

Een ander zorg- en veiligheidsthema dat sinds 2024 meer aandacht vraagt is anti-institutioneel extremisme. Landelijk neemt het aantal soevereinen toe. Soevereinen zijn burgers die het gezag van de overheid niet erkennen en o.a. weigeren om belasting te betalen. Een kleine minderheid is geweldsbereid. We willen meer zicht krijgen in hoeverre het soevereine gedachtengoed binnen onze gemeente aanwezig is. Tegelijkertijd anticiperen we door kennis en vaardigheden te ontwikkelen om signalen te herkennen en adequaat te kunnen handelen. We zijn hier in 2024 al mee begonnen, maar gaan in 2025 nog intensiever met dit thema aan de slag.

4. Weerbaarheid tegen digitale criminaliteit

De afgelopen jaren is digitale criminaliteit toegenomen en daarmee ook het aantal slachtoffers van deze vorm van criminaliteit. Daarom zetten we samen met partners in op weerbaarheid van onze inwoners en ondernemers tegen digitale criminaliteit. Het doel is om op deze manier slachtofferschap van digitalecriminaliteit in Pijnacker-Nootdorp te verminderen dan wel te beperken, maar ook om daderschap onder bijvoorbeeld jongeren te voorkomen. In 2025 wordt er op verschillende manieren ingezet op voorlichting en bewustwording over digitale criminaliteit. Hierbij kan worden gedacht aan project Hackshield voor de jeugd, voorlichtingsbijeenkomsten voor ouderen en ondernemers en bewustwordingscampagnes.

Aan de prioriteiten uit het IVP zijn verschillende ambities gekoppeld. Deze ambities hebben onder andere betrekking op (verbeterde) integrale samenwerking met de partners, het verbeteren van onze informatiepositie en informatiegestuurd werken, het versterken van de weerbaarheid van inwoners, ondernemers en de gemeentelijke organisatie en het nog beter inzetten op (vroeg)signalering en preventie.

Aan het IVP is een tweejarig uitvoeringsplan integrale veiligheid gekoppeld voor de periode 2023 – 2024. In dit uitvoeringsplan is concreet uitgewerkt welke activiteiten in welke periode worden uitgevoerd om de ambities zoals opgenomen in het IVP te behalen. Dit uitvoeringsplan wordt in het najaar van 2024 geëvalueerd. Op basis van deze evaluatie en de prioriteiten en ambities uit het huidige IVP, wordt een nieuw uitvoeringsplan integrale veiligheid 2025 – 2026 opgesteld. Dit uitvoeringsplan wordt naar verwachting begin 2025 door het college vastgesteld. Daarna wordt gestart met de uitvoering van dit nieuwe plan. Daarnaast wordt in 2025 ook weer een nieuw handhavingsuitvoeringsplan (HUP) vastgesteld voor de inzet van de Boa's. Het HUP is gekoppeld aan het IVP en de prioriteiten die daarin zijn opgenomen.

Beleid vergunningen, toezicht en handhaving

Naast het integraal veiligheidsplan is in 2024 ook beleid vastgesteld voor vergunningen, toezicht en handhaving (VTH-beleid). Dit beleid is vastgesteld voor een periode van vier jaar (2024 – 2027) met een uitvoeringsplan voor één jaar. Het beleidsplan beslaat twee afzonderlijke processen/producten. De eerste pijler is de Omgevingswet, waarbij het vooral gaat over het omgevingsrecht. De tweede pijler is de APV/bijzondere wetten. Daarbij gaat het vooral over openbare orde. In 2025 wordt een nieuw VTH-uitvoeringsplan 2025 vastgesteld. In de VTH-uitvoeringsplannen worden jaarlijks de volumes van de uit te voeren werkzaamheden in relatie tot de capaciteit uitgewerkt. Met deze plannen worden verbeteringen doorgevoerd op het gebied van toezicht en handhaving. Dit heeft een relatie met programma 1.

Leefbaarheid

Leefbaarheid en veiligheid worden door onze inwoners goed beoordeeld. Veiligheid scoort in de Integrale Veiligheidsmonitor (IVM) een 7.8 en in de Leefbaarheidsmonitor (LEMON) eveneens een 7.8. Het aspect leefbaarheid wordt in de IVM door inwoners gewaardeerd met 7.9 en in de LEMON met een 8.0. Deze scores zijn hetzelfde als bij de vorige onderzoeken en liggen hoger dan het landelijke gemiddelde.

De wijkmanagers ondersteunen en stimuleren bewoners bij buurtinitiatieven en vergroten de leefbaarheid in de kernen door samenwerking tussen inwoners, netwerkpartners en de gemeente te bevorderen. Het netwerkoverleg Wijken die Werken komt tegemoet aan een behoefte en wordt in 2025 gecontinueerd. Het bestaande netwerk bestaat uit Politie, SBJ SamenSterk, woningbouwcoöperaties, kerkbesturen en gemeente. Het netwerk signaleert en gaat gezamenlijk op zoek naar oplossingen. De ontwikkelagenda van de netwerkpartners focust zich op 3 thema’s: bestaanszekerheid, goede gezondheid en kansengelijkheid (waaronder eenzaamheid). SBJ SamenSterk voert de ontwikkelagenda uit door mensen bij elkaar te brengen, netwerkpartners te stimuleren met de thema’s aan de slag te gaan, plannen te schrijven, gezamenlijke activiteiten te coördineren en bewoners te stimuleren iets voor elkaar te betekenen. In een aantal wijken, zoals Pijnacker-Noord, Nootdorp Plan West en Emerald in Delfgauw, wordt extra ingezet op het stimuleren van informele netwerken. Op basis van het huidige beleidskader Wijken die Werken en de in 2024 vastgestelde Visie op een veerkrachtig sociaal domein: ‘Samen gereed voor de toekomst’ wordt in 2025 een voorstel gemaakt voor een nieuw beleidskader.

Het beheer en onderhoud van de riolering wordt uitgevoerd volgens het verbreed Gemeentelijk rioleringsplan 2022-2025 (vGRP). In het vGRP staat hoe de wettelijke zorgplicht wordt ingevuld, die de gemeente heeft voor afvalwater, hemelwater en grondwater. In het vGRP is ook de hoogte en de onderbouwing van de rioolheffing opgenomen. Met de zorg voor de riolering wordt gewerkt aan de bescherming van de volksgezondheid, veiligheid en kwaliteit van de leefomgeving en de bescherming van het milieu en natuur. De gefaseerde aanpak van de riolering in Klapwijk wordt verder voortgezet. In de komende jaren worden de gemalen van de drukriolering in het buitengebied grootschalig gerenoveerd. Daarnaast staat de vervanging van een flink aantal wijkgemalen op de planning van het vGRP. De achterstand die is opgelopen bij de elektromechanische vervanging van de rioolgemalen wordt in 2025 ingelopen. Medio 2024 heeft Arcadis een onderzoek opgeleverd naar de riolering Raadhuisplein. In 2024 zijn we gestart met de uitvoering van de 1^e fase van voorgestelde verbeteringsmaatregelen en in de daarop volgende jaren gaan we verder aan de slag met het uitvoeren van de overige aanbevelingen.

In de afvalwaterketen wordt samengewerkt met het Netwerk Afvalwaterketen Delfland (NAD). Dit is een netwerkorganisatie van het Hoogheemraadschap van Delfand en de gemeenten en drinkwaterbedrijven die in onze regio liggen.

Ook in 2025 verzorgt de gemeente Pijnacker-Nootdorp, als centrumgemeente van de Gemeenschappelijke regeling samenwerking gemalen en persleidingen stedelijk afvalwater, het beheer en onderhoud van de gemalen in de gemeenten Delft en Leidschendam-Voorburg.

In 2024 is gestart met het omgevingsprogamma Leefkwaliteit. De gemeenteraad heeft hiervoor een kaderstellende notitie vastgesteld. Dit omgevingsprogramma richt zich op een gezonde en veilige leefomgeving en bevat alle relevante onderdelen van milieubeheer. Ook zullen de fysieke aspecten van veiligheid (externe veiligheid, brandveiligheid, sociale veiligheid) in het omgevingsprogramma worden opgenomen. De onderwerpen zullen in samenhang bekeken worden. Dit geldt niet alleen binnen het omgevingsprogramma, maar ten opzichte van onderwerpen die in andere omgevingsprogramma zijn of worden opgenomen.

Actieplan Geluid

Het Actieplan Geluid 2024-2029, dat in 2024 is vastgesteld, richt zich op het terugdringen van geluidbelasting en op het behouden van locaties met een goede geluidkwaliteit. In 2025 zal verder gewerkt worden aan de acties die in het plan zijn opgenomen, zoals het vervangen van gewoon asfalt door stil asfalt op wegen met een hoge geluidbelasting.

Milieu in het omgevingsplan

Met de inwerkingtreding van Omgevingswet zijn veel algemene milieuregels voor zogenaamde milieubelastende activiteiten niet langer in landelijke regels opgenomen. Wanneer ze relevant zijn, moeten deze regels worden opgenomen in het omgevingsplan. In het najaar 2024 is gestart met de herziening van het omgevingsplan voor bedrijventerrein de Boezem. Hierbij zal in samenwerking met de Omgevingsdienst Haaglanden gekeken worden hoe en welke regels nodig zijn voor het bedrijventerrein. Voor meer informatie over het omgevingsplan verwijzen we naar programma 1.

Emissieloze kas en assimilatiebelichting

In het project Emissieloze kas blijven we samen met andere glastuinbouwgemeenten in de regio, de waterschappen, de sector en de omgevingsdienst werken aan het verbeteren van de waterkwaliteit in glastuinbouwgebieden. Het Hoogheemraadschap van Delfland en de ODH werken samen aan en in een risicogestuurde aanpak. Pijnacker-Nootdorp stelt hiervoor extra middelen beschikbaar. Dit is, net als de inzet van watercoaches, een belangrijk speerpunt.

Een ander speerpunt bij reguliere taken die de ODH namens ons uitvoert, is de controle op naleving van de voorschriften voor toepassing van assimilatiebelichting door glastuinbouwbedrijven.

Het Nieuwe Inzamelen is volledig ingevoerd en heeft geleid tot een daling van het aanbod van restafval tot 178 kg (fijn en grof) restafval per inwoner. Hiermee zijn de landelijke gestelde doelen (100 kg restafval en 75% afvalscheiding) nog niet binnen bereik. Om de hoeveelheid restafval verder terug te dringen is een trendbreuk nodig. In december 2023 is de Startnotitie doorontwikkeling afvalbeleid door de gemeenteraad vastgesteld. In 2024 is gewerkt aan de uitvoering van een inwonerspeiling, zijn pilots en communicatiecampagnes uitgevoerd en zijn voorstellen gedaan om de kwaliteit van de ingezamelde grondstoffen te verbeteren. In 2025 zal worden gewerkt aan het opstellen van een beleidsnota voor een nieuw afvalbeleid. De onderstaande grafiek laat de omvang van het huishoudelijk restafval per inwoner in beeld gebracht (bron: waarstaatjegemeente.nl, 26 juni 2024).

Om de doelstellingen uit het Energietransitieplan 2021 en bijbehorend uitvoeringsprogramma te realiseren is in de afgelopen jaren beleid gemaakt voor energieneutraliteit en zijn stappen gezet in de uitvoering. Er zijn in het uitvoeringsprogramma 5 deelprogramma’s opgesteld aan de hand waarvan we de energietransitie handen en voeten geven, deze zijn:

1. Bewustwordingsprogramma “Met Energie Aan de Slag”;

2. Warmte;

3. Elektriciteit;

4. Mobiliteit en

5. Eigen vastgoed en energieverbruik.

Sinds het opstellen van het Energietransitieplan en het uitvoeringsprogramma is er veel veranderd in de wereld van de energie. Tijdens en direct na de energiecrisis zagen we de bewustwording bij onze inwoners toenemen. Inwoners zijn op zoek naar warmtealternatieven, opwek van hernieuwbare energie en energiebesparing. Het laatste jaar zien we meer terughoudendheid. Dit wordt vooral veroorzaakt door een lage aardgasprijs en met name door onzekerheid over wet- en regelgeving. Zo is het bijvoorbeeld onzeker hoe energiebedrijven financieel omgaan met opwek van zonne-energie.

De landelijke overheid past wet- en regelgeving aan en ondersteunt met onder ander het nationaal isolatieprogramma, de energiearmoede, de subsidiering van energiemaatregelen en het bepalen van de maximumwarmteprijzen. Naar verwachting zal op 1 januari 2025 nieuwe wet- en regelgeving in werking treden.

De gemeente voert regie en we faciliteren onze samenleving met o.a. de duurzaamheidscoaches, isolatieprogramma, duurzaamheidslening, centrale inkoopacties en onze actieve rol in de realisatie van warmtenetten.

Ondanks de terughoudendheid is er een toename van zonopwek in Pijnacker-Nootdorp. Ook landelijk zien we dit terug. Er is ook een enorme toename in de aanleg van wind. Er zijn momenten waarop in Nederland meer hernieuwbare elektriciteit wordt geproduceerd dan dat we nodig hebben. Deze toename vraagt wat van ons elektriciteitsnetwerk. Deze loopt tegen haar grenzen aan en zal verzwaard moeten worden om netcongestie te voorkomen. In de onderstaande grafiek is het percentage bekende hernieuwbare elektriciteit in beeld gebracht (bron: waarstaatjegemeente.nl, 26 juni 2024).

De beschikbare cijfers lopen altijd iets achter, op dit moment zijn de cijfers van 2022 bekend. Op basis van de laatste cijfers loopt het percentage hernieuwbare energie dat wordt opgewekt in onze gemeente vooruit op het landelijk gemiddelde. Voor 2020 was het doel dat het aandeel hernieuwbare energie 15% moest zijn. Bij hernieuwbare energie gaat het om elektriciteit en warmte. In 2022 was de opgewekte hernieuwbare energie 20,3% van het totale energieverbruik in onze gemeente.

In 2025 blijven we werken aan de energietransitie, dat doen we door:

• We stimuleren onze inwoners om energiebesparende maatregelen te nemen. Dit doen we met onze informatiecampagne "Met Energie Aan de Slag", duurzaamheidslening, centrale inkoopacties en - coaches.

• In de warmtetransitie hebben we een actieve, regisserende rol om te versnellen. We gaan aan de slag met het omgevingsprogramma Warmte (Energie) op basis van een geactualiseerd Energietransitieplan en nieuwe wet- en regelgeving. Indien wet- en regelgeving voldoende ondersteunend is, willen we opnieuw met aardgasvrij Klapwijk starten.

• In de regio werken we samen in de warmte samenwerking Oostland en Regionale Energiestrategie. In 2025 werken we toe naar een voorstel om glastuinbouwgebied Noukoop en eventueel Kleihoogt van het gas af te halen, Dit is de eerste grote stap in de gebiedsdekkende warmte-infrastructuur in Oostland en het regionale restwarmtenet (mogelijke aansluiting op WarmtelinQ) in Pijnacker-Nootdorp. 

• Opwek van energie en toename van de het gebruik van elektriciteit heeft gevolgen voor het elektriciteitsnetwerk. Samen met Stedin werken we aan oplossingen om ons elektriciteitsnetwerk toekomstbestendig te maken. Te denken valt aan opslag, verzwaring van kabels en het plaatsen van nieuwe transformatorhuizen.

• We ondersteunen de samenleving om verder te verduurzamen, door middel van het isolatieprogramma, duurzaamheidslening en duurzaamheidsadviezen.